Europese inperking van macht big tech komt stap dichterbij

De DMA is een wetsvoorstel van de Europese Commissie (EC) waarmee toezicht en maatregelen geïntroduceerd worden voor zogeheten 'poortwachters'. Dat zijn marktpartijen met een dermate grote positie dat ondernemers en consumenten nauwelijks om ze heen kunnen. Het gaat om bedrijven die websites, sociale media of andere platforms beheren die een sleutelrol hebben in de toegang tot veel diensten. Gebruikers zijn daardoor soms tot hen veroordeeld en concurrenten komen in de knel. Als het wetsvoorstel wordt aangenomen moeten dergelijke bedrijven bijvoorbeeld verplicht interoperabiliteit mogelijk maken.

'Facebook zenuwachtiger dan ooit'

42 leden van het interne comité van het Europees Parlement stemden vandaag vóór het wetsvoorstel, meldt het Europees Parlement in een nieuwsbericht. Slechts 2 leden stemden tegen en 1 onthield zich van stemming. "Op dit moment voorkomen een aantal grote platformen en techspelers dat er alternatieve zakelijke modellen verschijnen, onder meer die van mkb's. Gebruikers kunnen vaak niet vrijelijk tussen verschillende diensten kiezen. Met de Digital Markets Act brengt de EU een einde aan de absolute marktdominatie van grote online platformen in de EU", aldus voorzitter Anna Cavazzini van het comité.

De DMA maakt Facebook zenuwachtiger dan ooit, denkt PvdA'er Paul Tang, die namens het Europees Parlement over de voorstellen onderhandelde. Het bedrijf heeft volgens hem met miljoenen aan lobbygeld gesmeten om Europarlementariërs aan zijn kant te krijgen, "maar het lijkt erop dat dit keer niet het grote geld gaat winnen". Het EP-comité ziet zelfs graag dat het vizier van de nieuwe regels nog breder wordt, zodat niet alleen de Amerikaanse reuzen maar ook bedrijven als Booking.com en Alibaba erbinnen kunnen vallen. De Europese Commissie kreeg eerder het verwijt het alleen op Amerikaanse bedrijven gemunt te hebben.

"We zorgen ervoor dat big tech-platforms die hun marktpositie misbruiken eindelijk aangepakt kunnen worden", zegt Liesje Schreinemachers (VVD). "Bijvoorbeeld met hoge boetes. Als ze dan hun gedrag nog steeds niet veranderen, dan kunnen de platforms worden opgebroken." Ook moeten gebruikers volgens haar gemakkelijker kunnen overstappen naar een ander platform en moeten ondernemers minder afhankelijk worden van de grote onlinemarktplaatsen.

Big tech moet verder niet zomaar beginnende concurrenten kunnen opkopen om ze in te lijven of uit te schakelen, vinden de EU-parlementariërs. De commissie moet kunnen ingrijpen tegen zulke "killer-aankopen". En het moet verboden worden kinderen op maat gemaakte reclame voor te schotelen.

Startups bezorgd

De DMA kan echter ook negatieve gevolgen hebben voor startups en scale-ups in Nederland, zo waarschuwden brancheverenigingen NLdigital en de Dutch Startup Association vorige maand. Wat de impact van de wet precies gaat zijn, hangt namelijk heel erg af van hoe de voorgestelde maatregelen geformuleerd worden. Volgens de brancheverenigingen kan een te rigide toepassing ervoor zorgen dat innovatie beperkt en vertraagd wordt, en daarmee weer dat concurrentie verminderd wordt. Daarnaast is de reikwijdte van de DMA in potentie zo breed dat er conflicten met nationale wetgeving dreigen. 

Het Europees Parlement stemt volgende maand voltallig over de techwet. Daarna volgen dan onderhandelingen over de definitieve versie met de verantwoordelijke ministers van de EU-landen. Het is de bedoeling dat de regels in 2023 ingaan.