Opnieuw Kamervragen over verplicht inlogsysteem eHerkenning

Alle ondernemers die zaken willen regelen met de overheid moeten sinds 1 januari verplicht inloggen met eHerkenning, waar voor betaald moet worden. Alleen ZZP'ers worden uitgezonderd. Zij mogen nog gebruikmaken van het gratis inlogmiddel DigiD.

Het nieuwe systeem zorgt echter voor flink wat kopzorgen. Diverse ondernemers hebben eHerkenning niet op tijd aangevraagd. Na de aanvraag moeten ze mogelijk nog enkele weken moeten wachten tot het inlogsysteem voor hen werkt. Maar zonder het middel is het niet mogelijk om bijvoorbeeld loonaangifte te doen. 

Daarnaast lopen organisaties als kerken tegen problemen aan bij het aanvragen van het systeem. Een kerkelijke organisatie wordt namelijk zonder namen, adressen en andere contactgegevens ingeschreven bij de Kamer van Koophandel, omdat dit 'gevoelige gegevens' zijn volgens de privacywet. Maar om eHerkenning te kunnen gebruiken, moet het systeem aan een natuurlijk persoon gekoppeld worden. In het geval van kerken is dat nu dus niet mogelijk. 

Hoe gaan we om met uitzonderingen?

Bruins en Omtzigt kaarten dergelijke problemen nu in vijftien vragen aan bij de minister van Financiën. De Kamerleden stellen vooral vragen over de uitzonderingen, zoals de kerkgenootschappen die niet bij de Kamer van Koophandel ingeschreven staan en eHerkenning daardoor nu niet kunnen gebruiken. Ook buitenlandse bedrijven staan vaak niet bij de Nederlandse Kamer van Koophandel ingeschreven, wat zou betekenen dat ook zij het systeem niet kunnen gebruiken. Volgens cijfers van de Belastingdienst bestaat deze zogeheten 'restgroep' uit ongeveer 60.000 organisaties, waar dus een alternatief voor moet worden gevonden. 

Het feit dat buitenlandse bedrijven eHerkenning mogelijk niet kunnen gebruiken is bovendien mogelijk in strijd met het Europese gelijkheidsbeginsel, aldus Omtzigt en Bruins. "Moeten in de EU gevestigde ondernemingen/stichtingen/verenigingen door de Nederlandse Belastingdienst voor hun Nederlandse werknemers niet op dezelfde wijze behandeld worden als in Nederland gevestigde ondernemingen/stichtingen/verenigingen?"

De Kamerleden stellen verder vragen over de kosten van eHerkenning. Zo willen ze weten of een nieuwe vereniging nu genoodzaakt is om een duur boekhoudpakket aan te schaffen of een bureau in te huren voor "een handeling die vroeger slechts vijf minuten per maand in beslag nam".

Wat te doen bij onbeschikbaarheid?

Omtzigt en Bruins tonen in hun vragen tot slot zorgen over het niet beschikbaar zijn van eHerkenning bij provider of meerdere providers. Mocht het inlogsysteem niet beschikbaar zijn, dan kunnen ondernemers niet inloggen bij de overheid en bijvoorbeeld geen belastingaangifte doen of zich inschrijven voor een openbare aanbesteding. 

De twee Kamerleden willen daarom dan ook weten of er een eis bestaat dat providers van eHerkenning bijvoorbeeld 99,9 procent in de lucht moeten zijn. "Zo ja, wat is die eis en wat gebeurt er als daaraan niet voldaan wordt?", aldus Omtzigt en Bruins. "Zo nee, waarom is het dan acceptabel dat de overheid niet bereikbaar is?"

Eerdere vragen van Omtzigt

Omtzigt stelde in december ook al Kamervragen over het verplicht gebruik van eHerkenning. Die vragen waren gericht aan toenmalig staatssecretaris Menno Snel en moesten verduidelijken of er een wettelijke grondslag is voor de verplichting. Omtzigt wilde daarnaast - net als nu - weten hoe organisaties als pensioen-bv's of kerkgenootschappen aangifte kunnen doen zonder een KvK-nummer. Het CDA-Kamerlid stelde in december verder vragen over hoeveel ondernemers eHerkenning nog niet aangeschaft hadden.

Eind december bleek dat slechts 100.000 ondernemers eHerkenning met betrouwbaarheidsniveau 3 hebben aangekocht. Op 1 januari 2019 waren er maar liefst 1,9 miljoen ondernemingen in Nederland, waarvan 1,2 miljoen ZZP'er zijn. Dat betekent dat zeker 700.000 ondernemingen eHerkenning moeten aanschaffen.