95 procent van de AI-projecten faalt

Maar buiten de grotere techbedrijven om, blijft het toch nog redelijk stil met ontslagen. Zelfs bij bedrijven waarvan je zou denken dat AI makkelijk banen kan vervangen, zoals uitgevers, advocatenkantoren, marketingbedrijven en dergelijke, gebeurt er nog weinig. De grote ontslagrondes waarbij de beschuldigende vinger naar kunstmatige intelligentie gewezen wordt, blijven voorlopig nog uit.

Opmerkelijk, want juist hier wordt op grote schaal met de technologie gewerkt of op z'n minst geëxperimenteerd. Net als bij de grotere techbedrijven. Hoe kan het dan dat er daar wel mensen vervangen kunnen worden, en er bij de kleinschaligere partijen, waarbij je juist zou verwachten dat AI immense impact kan hebben, niet gebeurt.

Waarschijnlijk omdat 95 procent van alle AI-implementaties faalt zich uit te betalen. Dat blijkt uit recent onderzoek van MIT. Slechts 5 procent van alle pogingen om de inzet van AI tot een positief resultaat te laten komen, doet dat ook daadwerkelijk. Waar ligt dat aan? Volgens de onderzoekers vooral aan gebrek aan inzicht. Het is bij veel implementaties nog onduidelijk wat er precies te winnen valt en hoe de AI het best ingezet kan worden. Ook wordt er in veel gevallen gekozen voor breed inzetbare tools als ChatGPT die niet of nauwelijks bruikbaar zijn voor de de toepassing waarin ze moeten werken.

Natuurlijk kan het zijn dat we nog vroeg in de adoptie-curve zitten. Iets wat aan te tonen zou kunnen zijn doordat bedrijven die AI met succes gebruiken, aangeven dat ze niet zo zeer mensen gaan ontslaan, maar dat ze voorlopig geen nieuw personeel aannemen, omdat AI taken overneemt of de productiviteit dusdanig verhoogt dat een junior aannemen onlogisch is.

In theorie zou je ook kunnen stellen dat de grotere AI-bedrijven bij de 5 procent van de succesvolle AI-implementaties hoort.

Maar het lijkt er eerder op dat de hierboven beschreven mismatch tussen ontslagrondes en falende AI-projecten te maken heeft met marktsignalen afgeven en realiteit. Je kunt eigenlijk niet meer ontkennen dat de grotere AI-aanbieders met de ontslagen een signaal willen afgeven dat de technologie inderdaad doet wat ze beloven dat het doet: productiviteit opvoeren en kosten verlagen. Een signaal wat ze onder zekere financiële druk van investeerders, beleggers en andere belanghebbenden moeten afgeven. Tegelijkertijd is het een signaal dat hun technologie beter werkt dan die van de concurrent en dat ze hierdoor mogelijk een betere partner zijn.

Het onderzoek van MIT geeft de echte wereld weer. Het toont de wereld waarin de roze AI-bril waardoor de AI-makers kijken, niet bestaat. Een wereld waarin het gebruikmaken van AI helemaal niet zo makkelijk is als gezegd wordt. Een wereld waarin de uiterst selectieve prestatierapporten nauwelijks tot helemaal geen betekenis hebben. Kortom, het onderzoek toont de realiteit.

Het probleem hierbij is dat het lijkt alsof marktadoptie van AI veel sneller verloopt dan het daadwerkelijk gaat. Hiermee wordt extra druk gelegd op leidinggevenden om de implementatie van AI te versnellen. En juist daar komen de risico's kijken. Het kan ertoe leiden dat men inderdaad werknemers te vroeg ontslaat. Dat er een beeld van mogelijke kostenbesparingen ontstaat terwijl in werkelijkheid de risico's veel groter zijn dan de potentiële rendementen.

Deze manier van een toekomst manifesteren die nog niet bestaat, past precies in het straatje van Silicon Valley. Daar geldt nog steeds het mantra ''Move fast and break things", waarbij het uiteindelijke doel de geschetste AI-utopie is. Of dat realistisch of überhaupt haalbaar is doet er niet toe. Alles wordt op alles gezet om het te halen, en als daarvoor wat strategisch gelogen moet worden en banen moeten sneuvelen, dan is dat maar zo.

Gerelateerde artikelen

Achtergrond AI-weerstand

Geforceerd gebruik van AI zorgt voor extra weerstand bij werknemer

Managers die hun technisch personeel verplicht gebruik laten maken van AI, kunnen rekenen op weerstand.

3 min

Nieuws Dagelijkse AI

Dagelijks AI-gebruik door Nederlanders in 5 maanden bijna verdubbeld

Gebruik van AI neemt toe, net als optimisme over de kansen én zorgen rondom baanverlies.

2 min

Achtergrond AI-influencer

AI is overtuigender dan politici en kan meningen blijvend beïnvloeden

AI-chatbots zijn in staat om politieke opvattingen in minuten te veranderen. Dat brengt nieuwe mogelijkheden en risico’s met zich mee.

2 min 1

Nieuws AI-schopstoel

Microsoft onderzoekt hoe en op welke banen AI invloed heeft, beweert dat het geen mensen gaat vervangen

Onderzoekers van Microsoft kwamen erachter dat vooral kenniswerk ondersteund kan worden met AI, maar dat de invloed ervan lastig te meten is

2 min