Werkt AI-gezichtsscreening voor sollicitanten? Onderzoek zegt van wel

Kan je persoonlijkheidskenmerken en gedrag op de werkvloer afleiden aan iemands gezicht? Dat is wat onderzoekers van de University of Pennsylvania als vraagstelling hadden voordat ze met behulp van AI 96.000 MBA‑afgestudeerden portretfoto’s analyseerden. 

Het algoritme was zo ingesteld dat het iets wat de onderzoekers de 'Photo Big Five' noemden (een variatie op de vijf karaktertrekken: vriendelijkheid, consciëntieusheid, extraversie, neuroticisme en openheid) kon inschatten. Dit werd gekoppeld aan arbeidsmarktcijfers uit de echte wereld zoals inkomen en baanwissels, meldt The Economist.

Sollicitanten screenen met AI-gezichtsherkenning?

Uit het onderzoek bleek dat de gezichtsanalyse een extra bron van voorspellende informatie kan bieden. En hoewel de voorspellende kracht beperkt aanwezig is, roept het gezichtsanalysemodel vooral vragen over ethiek en gebruik op. Wat bijvoorbeeld als werkgevers sollicitanten op basis van dit soort gezichtsherkenning zullen gaan screenen?

De impact reikt verder dan HR. De onderzoeksgroep wil ook testen of gezichtsanalyse iets zegt over kredietrisico’s. Dat kan toegang tot leningen beïnvloeden voor mensen zonder lange financiële historie. Tegelijk blijven de bezwaren rond bias, uitlegbaarheid en proportionaliteit overeind. Het spel tussen statistiek en sociale acceptatie is nog niet uitgespeeld.

In strijd met regels?

AI‑gezichtsanalyse is al vaker in opspraak gekomen, waardoor bedrijven erg terughoudend zijn. Daarnaast liggen ook juridische risico’s op de loer, omdat beslissingen op basis van uiterlijke kenmerken al snel botsen met antidiscriminatieregels. In Nederland gelden strikte privacynormen voor biometrie en is gezichtsherkenning voor organisaties zonder wettelijke grondslag verboden.

Interessant is de ethische vraag binnen een niet‑beschermde subgroep. De auteurs schetsen het scenario 'onder witte mannelijke kandidaten'. Is het legitiem om gezichten te screenen op minder wenselijke persoonlijkheidsprofielen als dat niet raakt aan beschermde kenmerken. Het schuurt omdat uiterlijk dan toch indirect carrièrekansen beïnvloedt.