IBM Nederland worstelt met OR over salarissen

“IBM Nederland wordt geregeerd door angst”, zegt OR-voorzitter Martin Vuyk tegen AG Connect. “Als je niet doet wat Armonk [Amerikaanse stad waar IBM's hoofdkantoor staat – red.] zegt, ben je morgen je baantje kwijt.” Dat verklaart volgens Vuyk waarom het bestuur van IBM in Nederland de OR probeert te omzeilen.

Ieder jaar komt IBM met cijfers over de totale loonsom en de uitsplitsing over de diverse banden. Normaal gesproken volgt de techgigant daarbij de markt, maar sinds een jaar of zes, zeven niet meer, vertelt Vuyk: "Elk jaar gaat er 1 à 1,5 procent vanaf." Dat is op zich al niet geweldig, maar dit jaar speelt er meer. "2022 was het jaar van 10 tot 12 procent inflatie, en we hadden gehoopt daar dit jaar enige compensatie voor te zien."

Goudhaantjescultuur

De OR heeft een enquête gehouden onder het eigen personeel, "met een ongekend hoge respons van 53%". Daaruit blijkt dat 25% van het personeel dit jaar helemaal géén loonsverhoging heeft gekregen. Nog eens 25% kreeg maximaal 1%, "en daarna loopt het langzaam op", vertelt Vuyk.

Maar de pijn zit vooral in de top. IBM heeft een beleid dat Differentiate Strongly wordt genoemd – een ‘winner takes all’ mentaliteit waarbij ‘de goudhaantjes’ 8 tot 10% salarisverhoging hebben gekregen. "De mensen die ervoor zorgen dat die haantjes kunnen scoren, worden afgescheept met 1 à 2%. En dat terwijl IBM zijn prijzen wel gewoon met de inflatie heeft verhoogd. De meeste klanten hebben prijsverhogingen gezien van minstens 10%, of gaan dat nog krijgen", vertelt Vuyk. "Waar blijft dat geld?"

Vakbond plots populair

Huug Brinkers, van Vakbond de Unie, verbaast zich zeer over de houding van IBM. Volgens hem staat de IT niet bekend als een sector waar de Nederlandse vakbonden veel voet aan de grond hebben. In tegenstelling tot omliggende landen - Duitsland, Frankrijk, Scandinavië – waar IBM wel gewoon met de bonden om tafel gaat, werden de bonden in Nederland de toegang tot IBM ontzegt. "We hadden ze uitgenodigd voor een voorlichtinsgmiddag", vertelt Vuyk. "Maar onze bestuurder noemde dat asociaal en weigerde ze binnen te laten."

Brinkers constateert een opvallende toename in het aantal vakbondsleden bij IBM. IT is een sector zonder CAO, waar je gewoonlijk zo’n 1 tot 5% vakbondsleden ziet. Maar bij IBM is het aantal vakbondsleden de afgelopen tijd gegroeid tot zo’n 40%, vertelt de vakbondsman. "Met name de mensen die al langer in dienst zijn, worden hier het slachtoffer van – en die zijn boos." Brinkers zegt dat hij in de IT nog niet eerder zo’n hoge organisatiegraad heeft meegemaakt.

Inflatiecompensatie

Volgens Vuyk heeft de OR ingezet op een eerlijkere verdeling. "IBM heeft een instemmingsaanvraag ingediend bij de OR over een verandering van het beoordelingssysteem. Wij hebben daar voorwaarden aan verbonden. Één daarvan is dat we vinden dat, van de totale budgetverhogingen in 2023, eenmalig 75% gelijkelijk verdeeld zou moeten worden over iedereen." Daarmee zou het personeel in elk geval deels gecompenseerd worden voor de sterke inflatie.

Het verzoek werd niet gehonoreerd. "Ze willen er niet over praten. De opdracht is Differentiate Strongly", zegt Vuyk. "In de omliggende landen, waar de bonden meer macht hebben, kan het wel: daar maken ze een deal en zie je geen onrust. Maar bij ons durft het management niet het beste te doen voor Nederland. Ze volgen blind wat Armonk ze opdraagt."

Het verzoek tot vervangende instemming wordt woensdag 19 juli om 11:00 ingediend bij de rechtbank in Amsterdam. De uitspraak volgt waarschijnlijk over zes tot acht weken. Wat er moet gebeuren als de rechtbank het verzoek van IBM inwilligt, durft Vuyk nog niet te zeggen.

 

Update 18-07-23 12:30 uur: Vakbond De Unie heeft zojuist een update op haar site geplaatst waarin ook de brief is te lezen die de bonden De Unie, FNV/ICT en CNV op 11 juli aan de directie van IBM hebben verstuurd.

Update 18-07-23 13:30 uur: de rechtszaak draait om vervangende instemming voor een nieuwe versie van het beoordelingssysteem (Checkpoint) - niet om het beloningssysteem, zoals eerder vermeld. De OR ziet een sterk verband tussen beide; IBM ziet dat anders, volgens de OR. het artikel is hierop aangepast.

Update 18-07-23 17:00 uur: IBM heeft gereageerd op dit artikel: "IBM heeft deze rechtszaak aangespannen. Deze zaak heeft uitsluitend betrekking op ons beoordelingssysteem waarbij ons doel is de ontwikkeling en beoordelingssystematiek van onze medewerkers te verbeteren. De OR probeert kwesties in te brengen in deze zaak die niet relevant zijn in het kader van deze zitting en die het beste buiten deze zitting tussen IBM en haar OR aan de orde kunnen komen."