Windows 11 nog één week weg

Microsoft nadert de zelf gestelde deadline van 5 oktober voor de release van Windows 11. Die nieuwe versie van het pc- en tabletbesturingssysteem is door CEO Satya Nadella vóór de onthulling gehyped als "één van de belangrijkste aanpassingen aan Windows van het afgelopen decennium". De door Microsoft aangeprezen verbeteringen, omvatten Teams ingebouwd in de taakbalk, een nieuw visueel ontwerp, de terugkeer van widgets, en nieuwe hardware.

10-capabel maar niet 11-waardig

Laatstgenoemde is een onderwerp dat al voor controverse heeft gezorgd. Microsoft trekt namelijk een streep in het zand voor welke apparaten in aanmerking komen voor de gratis upgrade naar Windows 11. Lang niet alle systemen die qua vermogen in staat zijn om 11 te draaien, mogen dat van Microsoft. Het bedrijf legt de lat relatief hoog, en zegt dat te doen vanwege drie ontwerpprincipes die het hanteert voor Windows 11: betrouwbaarheid, beveiliging, en compatibiliteit.

Pc's en tablets die niet voldoen aan de gestelde hardwarevereisten, stammen grofweg van vóór 2019. Qua processorvermogen en maximale geheugencapaciteit zouden die systemen Windows 11 wel kunnen draaien. Compatibiliteit lijkt dus niet aan de orde. Wat betrouwbaarheid betreft, zijn het computers die Windows 10 goed draaien en veelal daarmee geleverd zijn.

Drie designprincipes

Microsoft heeft in een blogpost van eind augustus wel aangegeven dat apparaten die niet voldoen aan de miminumvereisten 52% meer kernelmode-crashes hadden. "Apparaten die wel de minimale systemenvereisten halen, hadden een 99,8% crash-vrije ervaring", aldus het Windows-team. Uitleg of onderbouwing van die percentages is daarbij niet gegeven.

Blijft over het gehanteerde ontwerpprincipe van beveiliging. Zo stelt Windows 11 een TPM-beveiligingschip (Trusted Platform Module) verplicht, en wel van versie 2.0. Het oudere TPM 1.2 wordt achtergelaten, omdat die veel securityvoordelen mist, legt Microsoft uit. TPM 1.2 is in 2011 afgerond, terwijl het in 2013 geïntroduceerde TPM 2.0 in 2019 nog is bijgewerkt. Aanvankelijk hanteerde de Windows-maker nog wel een gedoogbeleid voor de TPM-vereiste: testversies van Windows 11 waren eerst wel te installeren op hardware (en virtuele machines) zónder TPM 2.0.

Security en chips

Tussentijds is er ook gespeculeerd dat de grens van minimaal vereiste processor te maken heeft met de balans tussen prestatieniveau en bescherming tegen CPU-kwetsbaarheden als Spectre en Meltdown. Die hardwarematige beveiligingsgaten hebben in de loop der tijd diverse fixes en beperkingen gekregen, maar die hebben nadelige gevolgen voor het presteren van processors. De voor Windows 11 geldende scheidslijn qua processorgeneraties (van Intel en AMD) komt grofweg overeen met herziene chipontwerpen vanwege gaten als Spectre en Meltdown.

Navraag door AG Connect bij betrokken partijen heeft wel reacties maar geen inhoudelijke antwoorden opgeleverd. Zo laat AMD weten dat het "is gericht op een rechtdoorzee en gemakkelijke ervaring met Ryzen-processors in de overgang naar Windows 11 en de nieuwe set functionaliteit daarvan". Net zoals Microsoft eerder in de lichte uitbreiding van de lijst ondersteunde processors benadrukt AMD de hechte samenwerking op dit gebied.

Geen link met CPU-gaten

Ondertussen heeft AG Connect elders te horen gekregen dat er géén relatie is tussen de Spectre/Meltdown-kwesties en Microsofts compatibiliteitslijst voor processors. Speculatie dat de leverancier met Windows 11 die hardwaregaten beter wil afdekken, zou dus niet op waarheid gestoeld zijn. Ook de notie dat Microsoft beveiliging naar een hoger plan wil krijgen door relatief oudere hardware 'achter te laten' is niet gegrond.