AI op de werkvloer: Nederland blijft steken in AI-pilots

Nederlandse organisaties onderzoeken AI massaal, maar echte doorbraak blijft uit. Uit nieuw onderzoek van InSpark onder 104 Nederlandse organisaties, waaronder zowel MKB-ondernemingen als grootzakelijke instellingen blijkt dat slechts 8% AI organisatiebreed en strategisch inzet. Een kwart gebruikt AI structureel in meerdere processen; de rest experimenteert met losse initiatieven of kleine pilots. Kennisgebrek (59%) en datakwaliteit (54%) remmen adoptie het meest.

InsparkBij InSpark bouwen we aan de digitale toekomst van NederlandMeer informatie

Waar staan Nederlandse organisaties met AI?
In het onderzoek ‘AI op de werkvloer’ schetst InSpark waar Nederlandse organisaties staan. De meeste organisaties zien AI vooral als middel om efficiënter te werken (34%), gevolgd door innovatie (23%), kostenbesparing (15%) en betere klantbeleving (14%). Toch stokt opschaling vaak: 31% blijft hangen in losse initiatieven, 25% test in pilots en 11% doet er (nog) niets mee. De grootste drempels zijn gebrek aan kennis (59%), tegenvallende datakwaliteit (54%), zorgen over veiligheid en verouderde IT-systemen.

Shadow AI: onzichtbaar gebruik groeit
In de nieuwste podcast van InSpark bespreken Maurice Spiering (commercieel verantwoordelijk voor Data & AI) en data scientist Floris Berends de belangrijkste conclusies. Volgens Berends is “shadow AI” een realiteit: medewerkers gebruiken AI-tools zonder beleid, met risico’s voor data en compliance. Zijn advies: faciliteer veilig gebruik met Microsoft-gebaseerde oplossingen en trek bestaande governance, labels en DLP-beleid door naar AI. Over de struikelblokken: “Datakwaliteit is echt een ding. Zorg dat AI zich baseert op gecontroleerde, betrouwbare data en monitor gebruik en prestaties.”

Wat betekent dit voor organisaties?
De research en praktijkervaring laten zien: pilots leveren wel inzichten op, maar zonder strategische keuze en een stevige basis (data, infrastructuur, governance en security) volgt er zelden opschaling. InSpark adviseert daarom een duidelijke cadans: snel een POC (weken), stevige evaluatie met stakeholders, daarna een productie-pilot (± 4–6 weken) met monitoring op gebruik, prestaties en kosten. Én: organiseer adoptie. “De grootste uitdaging is niet de technologie, maar ons gedrag,” zegt gedragspsycholoog en AI-expert Sanne Cornelissen. “We overschatten AI op de korte termijn en onderschatten het op de lange termijn. De winst zit niet alleen in productiviteit, maar in hoe we de gewonnen tijd gebruiken.”

Van experiment naar impact
Organisaties die van experiment naar impact willen, doorlopen samen met InSpark drie stappen, afgestemd op de fase waarin zij zich bevinden. Het traject begint met inspiratie, waarin duidelijk wordt wat AI concreet kan betekenen, met een AI Innovation Game. Daarna volgt het ontwerp en de realisatie van veilige en schaalbare AI-oplossingen op Microsoft-technologie, volledig in lijn met de AI Act. Tot slot staat de implementatie en adoptie centraal, met training, governance en monitoring zodat AI duurzaam en verantwoord gebruikt kan worden.

Direct starten? Boek de AI Innovation Game: Ontdek de kracht van AI | AI Innovation Game | InSpark

Meer weten?

Lees het volledige onderzoeksrapport en ontdek waar jouw organisatie staat in de AI-reis.