Nederland Europees kampioen concurreren

Nederland steeg op de ranglijst van het Wereld Economisch Forum (WEF) naar plaats 4, waarmee traditioneel goed scorende landen Duitsland en Zwitserland worden voorbijgestreefd. Vooral op het vlak van ondernemerschap heeft de Nederlandse economie stappen vooruit gezet.

Zwakke plekken zijn er ook. Nederland scoort slechter als het gaat om vernieuwing op de lange termijn. De publieke en private investeringen in onderzoek, technologische ontwikkeling en ICT lopen bijvoorbeeld steeds verder achter op die van Duitsland, de VS en Zwitserland, die hierin de kroon spannen. Daarmee dreigt Nederland belangrijke kennis over "sleuteltechnologieën" als kunstmatige intelligentie of cloudsoftware mis te lopen, zegt UvA-hoogleraar Henk Volberda, die meewerkte aan de ranglijst van het WEF. Daarin moeten overheid én bedrijfsleven dan ook blijven investeren, vindt staatssecretaris van Economische Zaken Mona Keijzer. Maar ze noteert tevreden de "mooie en verdiende complimenten voor onze ondernemers, hun werknemers en onze kennisinstellingen".

Dat Nederland over de hele linie zo goed presteert komt volgens Volberda onder meer doordat het het in Nederland heel makkelijk is een bedrijf op te richten. De voorbije jaren zijn volgens hem een aantal bureaucratische hobbels voor het beginnen van een bedrijf weggenomen. Bovendien telt Nederland veel snelgroeiende bedrijven, die vaak innovatief zijn. "Ook is er in het onderwijs veel aandacht voor ondernemerschap, niet alleen op universiteiten maar ook op de middelbare scholen."

Dynamische economie

Hierdoor stijgt Nederland volgens het WEF van de derde naar de tweede plek als het gaat om een "dynamische economie", na de Verenigde Staten. Daarbovenop profiteert Nederland van stabiele overheidsfinanciën en sterke instituties zoals onafhankelijke rechtspraak. De van oudsher open economie van handelsland Nederland draagt ook bij aan het vermogen tot concurreren.

VNO-NCW en MKB-Nederland spreken van een "prachtige momentopname waar we trots op mogen zijn". De werkgeversorganisaties zeggen dat tegelijk wel duidelijk is waar de uitdagingen nog liggen. Met de juiste investeringen, bijvoorbeeld uit het door het kabinet aangekondigde toekomstfonds, is het mogelijk de vierde plek te behouden, stellen ze.

Wereldwijd gezien scoort Singapore het beste op het vlak van concurrentiekracht. De Zuidoost-Aziatische stadstaat neemt daarmee de toppositie over van de VS, die het nu met de tweede plek moeten doen. De derde plek is voor Hongkong. De lagere Amerikaanse notering is volgens Volberda niet los te zien van de handelsbarrières die het land onder president Donald Trump opwerpt. "Als je de economie afschermt, zijn bedrijven minder snel geneigd te investeren in bijvoorbeeld innovatie om te blijven concurreren."