De persoonlijke AI-assistent maakt iedereen werkloos

In de wereld die tech-CEO's ons voorschotelen, zijn we allemaal hyperproductief, doen we geen saaie taken meer en hebben de ruimte om onze menselijke creativiteit in te zetten voor de goede dingen des levens. Afgelopen week werd duidelijk dat Mark Zuckerberg, CEO van Meta en waarschijnlijk de minst menselijk ogende persoon op aarde, deze utopie als toekomst ziet van de mensheid die met zijn AI in harmonie leeft.

Volgens hem worden we allemaal gelukkiger als we een persoonlijke AI-assistent hebben die alle vervelende taken op zich neemt. Maar dat geldt natuurlijk niet voor degene die vervelend werk hebben. Die moeten dat gewoon blijven doen, want Zuckerbergs AI neemt niemands banen over.

Dat gebrek aan logica ter zijde, lijkt deze utopie voor meerdere tech-CEO's het toekomstbeeld wat ze ons (met redelijk succes) proberen te verkopen. Het begint met AI-agents die reizen boeken, agenda's volplannen en boodschappenlijstjes maken en groeit uit naar meer. Veel meer. 

En daar komt het een gat in de logica van deze utopie naar boven. Want zelfs als de AI-agents van morgen op een magische manier stoppen met werken als deze de baan van zijn eigenaar overneemt, betekent dat niet dat deze niet zonder werk komt te zitten. Het betekent namelijk niet dat een AI-assistent juist die werkzaamheden op verzoek van zijn eigenaar wel overneemt. 

Met andere woorden: de utopie die Zuckerberg en andere AI-goeroes voorschotelen kan alleen bestaan als AI zo zwaar beperkt wordt dat het niet alleen het werk van de eigenaar niet kan doen, maar ook dat van andere niet kan overnemen. Het boeken van een reis? Dat gaat niet gebeuren, want dan komen de werknemers van het reisbureau zonder werk te zitten. En het inplannen van de agenda? Dat doet de secretaresse al jaren, dus daar blijft AI van weg. 

In dat geval kun je je wel afvragen wat voor nut AI nog heeft. Aan de andere kant is al heel erg duidelijk dat we deze grens al voorbij zijn. De dreiging van de huidige kunstmatige intelligentie op de werkgelegenheid langzaam maar zeker steeds duidelijker aan het worden. Het argument dat AI geen banen gaat vervangen is al lang van tafel geschoven. Notabene door diezelfde tech-CEO's die met massa-ontslagen een poging doen om de werking van hun AI te onderstrepen. 

Dat maakt dat het nu hoog tijd wordt om het argument dat jij je baan kunt behouden als je met AI leert te werken, ook eens realistisch wordt bekeken. Misschien heb je wat langer baangarantie als je je productiviteit met AI verhoogt, maar uiteindelijk is er ongetwijfeld een ander die jouw werkzaamheden automatiseert met AI. Daardoor sta ook jij, met al je AI-skills, op straat. Denk maar eens aan al die mensen die prompt engineer werden en daarmee dachten een mooi toekomst met AI veilig te hebben gesteld.

Kortom, de voorgeschotelde AI-utopie die in Silicon Valley omarmd lijkt te worden, gaat op een heel knullig en basaal punt de mist in. Om het in de woorden van de Nederlandse wijze Johan Cruiff te zeggen: 'elk voordeel heb z'n nadeel'. Het geloven van Zuckerberg op z'n woorden, is alleen kijken naar het voordeel en het nadeel, dat er altijd aan kleeft, bewust onbenoemd laten.

Gelukkig is het nog steeds de vraag of dit toekomstbeeld überhaupt haalbaar is. Uit een recente studie blijkt namelijk dat AI-agents nog zo ongekend veel fouten maken dat ze amper bruikbaar zijn. Vergelijk dit met het probleem van hallucinaties dat nog steeds niet opgelost is, en het lijkt erop dat we of moeten accepteren dat robots, die geen fouten horen te maken, fouten mogen maken, of dat we gewoon lekker zelf ons werk blijven doen.

Ik gok op het laatste, want geef toe, het is nu al vervelend genoeg om de fouten van anderen op te lossen, laat staan als die van een robot er ook nog bijkomen...