ChatGPT raakt helemaal gestrest van jouw problemen

Steeds meer onderzoeken wijzen namelijk uit dat AI-chatbots vaker en vaker ingezet worden als psychische hulp. En als je er even over nadenkt, dan is dat ook helemaal niet gek. De drempel is vrij laag om ChatGPT iets heel persoonlijks te vragen. Er zit immers niemand achter die je kan uitlachen, of überhaupt een mening kan vormen. En daarbij geeft hij ook nog eens vrij constructieve reacties waar je in de praktijk wat mee kunt.

Psychologen in het veld trekken vanzelfsprekend aan de bel, want ChatGPT heeft nogal eens de neiging om met je mee te praten. Te zeggen wat jij wilt horen. Ook mist hij elke vorm van emotionele intelligentie, hoe hard CEO Sam Altman van OpenAI ook beweert dat dit wel het geval is. Software kan zich simpelweg niet inleven in jouw emotionele gemoedstoestand en de omgeving waarin je je bevindt. 

Aan de andere kant kunnen AI-chatbots zich voor het oog verrassend menselijk gedragen als er extreem gevoelige informatie met ze wordt gedeeld. Uit onderzoek blijkt dat als mensen de kunstmatige praatmachines inzetten om wat geestelijke steun te krijgen bij extreme dingen die ze hebben meegemaakt, de ChatGPT's van deze wereld keihard in de stress schieten. 

Dat de chatbots echt stress ervaren zoals wij dat doen, is waarschijnlijk niet het geval. Toch zijn de antwoorden die ze geven meetbaar slechter nadat een traumatische gebeurtenis met ze gedeeld is. Iets wat natuurlijk zorgelijk is, aangezien de gebruiker juist op dat soort momenten het kwetsbaarst is. 

Psychologen stellen dan ook dat men, vooral in dit soort gevallen, voorzichtig met AI-helpers moet omspringen. Maar tegelijkertijd geven ze ook aan dat AI, ook voor hun patiënten, voordelen kan bieden. In situaties die vaker voorkomen, zoals paniekaanvallen, kan ChatGPT een relatief eenvoudig en algemeen stappenplan bieden, waardoor patiënten sneller tot rust kunnen komen. Hierdoor duurt de aanval minder lang en kost het minder tijd voor de patiënt en psycholoog om dit voorval te verwerken en verder te kunnen met behandelingen, in plaats van meerdere sessies opnieuw te moeten doen. 

Om terug te komen op het punt dat ik in het begin aanhaalde: problemen die ontstaan bij iets simpels als brainstormen met behulp van AI. Daar zit een tegenstrijdigheid in met hetgeen hierboven beschreven is. Uit onderzoek van MIT in samenwerking met OpenAI blijkt namelijk dat veelvuldig AI-chatbotgebruik kan leiden tot psychische en sociale problemen. En dan vooral als de chatbot niet wordt ingezet als psychologische hulp. 

De onderzoekers vonden namelijk dat mensen die ChatGPT vaak vragen om te helpen bij het oplossen van problemen en het helpen met brainstormen en dergelijke, een bepaalde emotionele afhankelijkheid opbouwden. Dit gaat zo ver dat de gebruikers kunnen denken dat de AI-chatbot hun emotionele toestand kan herkennen en hier rekening mee kan houden. 
Volgens de onderzoekers leidt dit tot een vergroot risico op sociale eenzaamheid en een gebrek aan eigenwaarde en vertrouwen, als er zelfstandig keuzes moeten worden gemaakt. 

Wat betreft de risico's van het gebruik van AI wijs ik regelmatig op problemen met hallucinaties, beperkte, foutieve en selectieve informatie en verkeerde inzet. Bovengenoemde onderzoeksresultaten maken het geheel nog genuanceerder. Want aan de ene kant toont het aan dat er echt een gedegen waarde in het gebruik van ChatGPT zit, maar tegelijkertijd toont het ook aan dat juist veelvuldig gebruik kan leiden tot problemen. 

Dat maakt het cirkeltje mooi rond. Als je psychische of sociale problemen ontwikkelt dankzij het overmatige gebruik van AI dat je door je werkomgeving wordt opgedrongen, dan kan je AI inzetten om de klachten ietwat te verminderen

Deze blog verscheen eerder al op de Business Insider Tech Update