Rijk heeft geen exact inzicht in Microsoft-licentiekosten en of die in 2024 zijn gestegen

De commissie wilde graag inzicht in de totale uitgaven aan Microsoft-licenties, maar de minister gaf aan dat dit niet mogelijk is. De licentiekosten zijn namelijk verweven met de totale prijs die voor Microsoft-producten wordt betaald, waardoor een afzonderlijke specificatie niet te geven is. Wel zou er inzage geboden kunnen worden in de totale uitgaven aan alle Microsoft-producten.

'Gezonde samenwerking'

Op de vraag of licentiekosten van grote, cruciale techleveranciers in 2024 zijn gestegen, antwoordde Van Weel dat er geen uitzonderlijke prijsverhogingen zijn waargenomen. De minister benadrukte wel dat er actief gewerkt wordt aan een “gezonde samenwerking” met IT-leveranciers. "Eventuele verhoging van licentiekosten zijn onderwerp van gesprek."

Daarnaast kan er naar alternatieve oplossingen worden gezocht, geeft de demissionaire bewindsman aan. Dit is dan "in het geval van voorgestelde aanpassingen in samenwerkingsvoorwaarden (zoals duurdere licenties)". Het zoeken naar alternatieve oplossingen gaat dan via meerdere instrumenten, wat dan juridische stappen kan omvatten, of het overwegen van open source technische alternatieven, schrijft Van Weel.

Asset en license management

Goed inzicht in en beheer van IT assets, met daarbij ook grip op licentiekosten, is al sinds het ontstaan van de IT-industrie een belangrijk thema. Dit speelt niet alleen in overheidsland, maar ook in de bedrijfssector. Diverse grote leveranciers, zowel nu als in het verleden, hebben een geduchte reputatie voor gebruikslicenties en de kosten die ze daarvoor rekenen, middels complexe rekenconstructies en audits. Naarmate een leverancier een grotere marktpositie heeft, kan dat voor misstanden maar ook misverstanden zorgen.

Zo kunnen licentiekwesties lange tijd sluimeren en slepen. Zo is er jarenlang onduidelijkheid en flinke onrust geweest in de wereld van SAP-klanten doordat die grote Duitse softwareleverancier licentievergoedingen claimde voor bepaalde soorten gebruik van zijn software. Dat confronteerde klanten met aanzienlijke kostenstijgingen, waarover ook rechtszaken zijn gevoerd. Eind 2019 hebben Nederlandse CIO's zich beklaagd over licentiedwang van techreuzen, zoals Oracle, Microsoft, IBM en SAP.