De backdoor zit in de details

Minister Ferd Grapperhaus van Justitie en Veiligheid spreekt zich uit vóór de wenselijkheid van overheidstoegang tot versleutelde online-communicatie. Ofwel: een backdoor in encryptie, voor bijvoorbeeld chats via social media. Tegelijkertijd schaart hij zich achter het formele beleid van het Nederlandse kabinet om géén beperkende wettelijke maatregelen te nemen ten aanzien van de ontwikkeling, de beschikbaarheid en het gebruik van encryptie binnen Nederland. Afgelopen week tijdens Grapperhaus' werkbezoek aan zijn Amerikaanse ambtgenoot is opnieuw het verlangen naar een overheidsachterdeur ter sprake gekomen. Ophef en kritische vragen in Nederland zijn gelijk gevolgd.

Kernelementen en woordkeuze

Want die twee zaken staan toch haaks op elkaar?! Geen backdoors opleggen en toch backdoors willen? Nou, die twee dingen staan niet helemaal haaks op elkaar. De duivel zit in de details.

Het officiële kabinetsbeleid bestaat uit enkele kernelementen, met specifieke formulering. Ten eerste dat er dus geen beperkende maatregelen worden opgelegd middels de wet. Ten tweede dat dit is met betrekking tot ontwikkeling, beschikbaarheid en gebruik van encryptie in Nederland.

Een Justitie-minister - of welke overheidsfunctionaris dan ook - kan dus niet het kabinetsbeleid combineren met wetgeving voorstellen, aannemen en opleggen voor backdoors in versleuteling van communicatie. Volgens Grapperhaus is het echter wel verenigbaar. En dat kan volgens mij prima kloppen. Want het staat een bewindsman als Grapperhaus namelijk wél vrij om het te vragen. Niet aan de wetgevende macht, maar wel aan een reeks andere partijen die betrokken zijn in deze kwestie.

Rondvragen

De minister kan beleefd om een backdoor vragen aan bijvoorbeeld techbedrijven die encryptie ontwikkelen en gebruiken voor de online-platformen die zij bieden. Net zoals een politie-agent bij een verkeerscontrole beleefd kan vragen of hij/zij even in de achterbak van de auto mag kijken.

Formeel mag eisen van zo'n blik in de bergruimte van het voertuig toch alleen als er gerede verdenking is dat daar iets niet in de haak is? De kofferbak is in ieder geval niet gerelateerd aan eventueel verkeerd rijgedrag. Deze vergelijking gaat een tikje mank, want het gaat hier dus eigenlijk niet om vragen aan de chauffeur maar aan de autofabrikant. Of eventueel aan de leasemaatschapij voor de wagen.

Amerikaanse route

De minister kan het ook beleefd vragen aan zijn Amerikaanse ambtgenoot, William Barr. Die minister van Justitie voor de Verenigde Staten is uitgesproken voorstander van backdoors in beveiligde communicatie. Burgers moeten de beveiligingsrisico's daarvan maar accepteren, zo redeneert hij. Indien de Amerikaanse overheid wel 'beperkende wettelijke maatregelen' oplegt aan encryptie, dus bijvoorbeeld achterdeuren verplicht stelt, dat kunnen andere landen daar mogelijk ook gebruik van maken.

Landen waar dus Amerikaanse ICT wordt gebruikt, maar waar dan níet vanuit die lokale overheden backdoors wettelijk worden opgelegd. Of Amerikaanse aanbieders van versleutelde communicatie dan ook buiten de VS een eventuele backdoor moeten openstellen voor overheidsdoeleinden is nog de vraag. Maar vragen staat vrij!