Twijfels bij Delftse kwantumdoorbraak

Kouwenhoven is hoogleraar Kwantumfysica aan de TU Delft en als onderzoeker bij Microsoft betrokken bij de bouw van kwantumcomputers. De Delftse groep werkt al jaren aan de top van het onderzoek naar kwantumcomputers. Verschillende bedrijven zijn zo geïnteresseerd in het werk van de TU Delft en de spin-off QuTech - die de universiteit samen met TNO opzette - dat er diverse samenwerkingsverbanden werden opgezet. Kouwenhoven trad zelfs in dienst bij Microsoft en leidt het Station Q-onderzoekslab van het bedrijf.

Kouwenhoven kreeg in 2007 de Spinoza-premie, de hoogste Nederlandse wetenschappelijke prijs en onderscheiding, voor zijn werk aan de kwantumtechnologie.

In juni meer duidelijkheid

Nu heeft de groep echter zelf twijfels naar buiten gebracht over experimenten die in 2018 in het wetenschappelijke tijdschrift Nature werden gepubliceerd. Herhalingen van de experimenten leveren toch niet altijd dezelfde resultaten op, zo blijkt nu. Over de details wil Kouwenhoven nog niet uitwijden, zo zegt hij tegen de Volkskrant. De nieuwe resultaten zijn opnieuw bij Nature voorgelegd en waarschijnlijk volgt daaruit in juni een publicatie. Dan is hij vrij te spreken over zijn bevindingen.

De publicatie gaat over zogeheten majorana-deeltjes, een van de kleinste deeltjes van een atoom. Het bestaan van dergelijke deeltjes was al beschreven in de kwantumtheorie. Kouwenhoven publiceerde in 2012 voor het eerst bewijzen voor het bestaan van dergelijke deeltjes in het andere prestigieuze wetenschappelijk tijdschrift Science. Een beter begrip van de majorana-deeltjes kan belangrijke verbetering betekenen voor de stabiliteit van qubits, de quantum-equivalent van elektronische bits. Waar een elektronische bit echter alleen een één of een nul kan vertegenwoordigen en zo informatie kan opslaan, kan een qubit veel meer toestanden aannemen, waardoor de mogelijkheden om te rekenen met qubits de kwantumcomputers zo veel krachtiger kunnen maken. Het probleem is echter dat qubits nog erg instabiel zijn en er dus veel rekenkracht verloren gaat aan het controleren van de status van een qubit.

Geen nood

Volgens Kouwenhoven zijn er geen twijfels over het eerdere werk aan majorana-deeltjes maar wel over de toepassing van de kennis daarover in de kwantumcomputer. Op zich is het niet verwonderlijk dat dergelijke tegenslagen plaatsvinden. Het werk aan kwantumcomputers is nog erg prematuur. Ook wordt met veel verschillende strategieën gewerkt aan nieuwe manieren van computergebruik die allemaal onder de noemer kwantumcomputer vallen.