D66 en CDA zetten bijl in bedrijfsmodel sociale media

Sociale media doen veel te weinig om het probleem aan te pakken, vinden Kees Verhoeven van D66 en Harry van der Molen van CDA. Zij dienden gisteren een motie in tijdens het debat in de Tweede Kamer over desinformatie en digitale inmenging. Verhoeven heeft ook het 'Aanvalsplan Desinformatie' gepubliceerd.

Het probleem zit in de algoritmen die de sociale media gebruiken. Die algoritmen zorgen ervoor dat bezoekers steeds meer informatie krijgen voorgeschoteld rond het onderwerp waarin ze zijn geïnteresseerd en liefst net iets schokkender dan ze net hebben bekeken. Veel mensen hebben dan de neiging te blijven hangen en raken steeds verder verstrikt in een tunnel die leidt naar extreme denkbeelden, bijvoorbeeld over het gevaar van 5G, over vaccins en complottheoriën. Voor genuanceerde informatie is veel minder aandacht. Hoe langer iemand blijft hangen, hoe meer advertenties kunnen worden getoond, is het bedrijfsmodel van deze sociale media.

Sociale media erkennen het probleem, maar reageren alleen met 'selectieve symptoombestrijding', zegt Verhoeven tegen De Volkskrant. Ze plaatsen waarschuwingen wanneer materiaal mogelijk feitelijke onjuistheden bevat, zoals Twitter bij sommige Tweets van de Amerikaanse president Of ze verwijderen accounts zoals vorige week dat van rapper Lange Frans. Het probleem is dat het verdienmodel altijd voorrang krijgt en er dus wezenlijk niets verandert.

Eerst onderzoek doen

‘Het is niet aan de overheid om bepaalde informatie te verbieden omdat die onjuist zou zijn. Nee, we moeten inzoomen op de algoritmes. Waar zijn de keuzes van de social mediabedrijven op gebaseerd? Waarom zetten ze bepaalde artikelen in de etalage?’, zegt Verhoeven in het dagblad. Om te beginnen moet er een onderzoek komen. Omdat er nog geen nationale toezichthouder is op algoritmen moet dat onderzoek worden uitgevoerd door een samenwerking tussen de Autoriteit Persoonsgegevens, de Autoriteit Consument en Markt, het College voor de Rechten van de Mens en de Algemene Rekenkamer.

Uiteindelijk kan de conclusie zijn dat het toepassen van sommige algoritmen wordt verboden.