Techindustrie wacht in spanning fundamenteel oordeel hoogste hof VS af

De hoorzitting voor het Amerikaanse Hooggerechtshof heeft gisteren plaatsgevonden. Daarbij heeft dat hoogste hof in de Verenigde Staten aangegeven bang te zijn voor een stortvloed aan rechtszaken, nu Google-moeder Alphabet is aangeklaagd om content die door gebruikers online wordt gezet. De zaak Gonzalez versus Google diende dinsdag, en werd aangespannen door nabestaanden van een Amerikaan die is omgekomen door een terreuraanslag van Islamitische Staat. Zij vinden dat videosite YouTube, die in handen is van Alphabet, terrorisme heeft gesteund door via een algoritme video’s aan jihadisten aan te bevelen.

Aanslagen in Parijs

Het gaat om een Amerikaans slachtoffer van de aanslagen in Parijs in 2015. De nabestaanden beweren dat Google, door middel van de aanbevolen filmpjes op YouTube, IS heeft geholpen. De algoritmen van YouTube zouden ervoor hebben gezorgd dat de aanslagplegers steeds verder konden radicaliseren. Dat zou in strijd zijn met de Amerikaanse antiterrorismewet.

Deze rechtszaak betreft niet alleen YouTube en Google, maar stelt Section 230 ter discussie. Dat wetsartikel uit 1996 biedt internetbedrijven bescherming tegen rechtszaken over berichten van hun gebruikers. Faciliteerders van online-content zijn daarmee niet aansprakelijk te stellen voor gebruikersinhoud.

Ook impact voor AI-bots

Deze rechtszaak is een bedreiging voor de vrijheid van meningsuiting, stellen Google en websites die de techreus bijvallen. De bedrijven menen dat een overwinning voor de aanklagers kan leiden tot een stroom van rechtszaken tegen online platformen en dat het de werking van het internet kan verstoren. Naast de content zelf speelt in deze kwestie ook het automatisch aandragen van (al dan niet escalerende) content door algoritmes.

Daarmee is de zaak nu ook al interessant voor de nieuwe zoekdiensten die Microsoft en Google op basis van kunstmatige intelligentie (AI) willen maken, zoals respectievelijk Bing Chat (of: BingGPT) en Bard. De vraag is of zij ook verantwoordelijk zijn voor informatie en zoekresultaten die hun AI-gedreven diensten aandragen, en uit welke bronnen de AI-bots dan citeren. Bij traditionele zoekmachines heeft de gebruiker nog veel meer inzicht in (en in theorie ook zeggenschap over) het bronnengebruik.

Bezorgd, maar ook sceptisch

Het Hooggerechtshof lijkt oor te hebben voor deze argumentatie. De rechters van het hof zeggen bezorgd te zijn over de mogelijke gevolgen van een beperking van de immuniteit voor internetbedrijven. Maar het blijft moeilijk waar die grens te trekken. Tegelijkertijd toonden de rechters zich tijdens de zitting sceptisch over het feit dat deze bedrijven beschermd moeten worden voor bepaalde schadelijke of lasterlijke inhoud. De uitspraak van het Hooggerechtshof wordt eind juni verwacht.

Het is voor het eerst in 27 jaar dat het hoogste hof van de VS zich buigt over de verreikende bescherming van Section 230. De uitspraak - ongeacht hoe die luidt - zou dus weer tientallen jaren kunnen gelden. Dat raakt dan de hele Amerikaanse techindustrie, die ook wereldwijd dominant is, maar het is ook van toepassing op buitenlandse internetplatformen die de grote Amerikaanse markt bedienen of bereiken.