Hoe AI ecosystemen kan verbeteren
Ecosystemen zijn er in vele soorten en maten. Met de opkomst van AI worden ook zogenaamde data analyse ecosystemen volwassen. Naast onderzoek en experimenten zien we nu ook steeds vaker grootschalige varianten ontstaan. UvA-hoogleraar en KPMG-partner Sander Klous geeft op de AI Day van AG Connect praktische voorwaarden en handvatten om met behulp van AI op de juiste manier de benodigde inzichten te verkrijgen in die steeds complexer wordende ecosystemen. Hier een voorproefje van zijn verhaal.
Shutterstock
AI Day 2024
Toepassing van AI de juiste richting geven? IT-beslissers en senior IT-professionals krijgen op de AI Day van AG Connect kennis en handvatten hiervoor aangereikt. Over AI en ecosystemen, over impact op je applicatielandschap, over duurzaamheid, over ethiek.
Meld je gratis aan! 21 mei in Den Haag
Klous, die is gespecialiseerd in de combinatie van AI en Audit, ziet dat er in de praktijk meer en meer operationele ecosystemen ontstaan. “Die ecosystemen bieden enorme mogelijkheden om kosten te besparen, risico’s te reduceren, of waarde te creëren door uitdagingen met meerdere partijen in gezamenlijkheid te adresseren, in plaats van ieder voor zich.” Hij noemt mooie voorbeelden zoals het optimaliseren van behandelpaden in de zorg, het realiseren van de energietransitie, en het verbeteren van logistieke stromen in “slimme” steden of tussen landen met een digitale douane.
Behoefte aan brede inzichten
Benutting van ecosystemen en de daaruit te putten waarde speelt ook op andere gebieden, geeft Klous aan. “Zelfs bij beleidsbepaling zie je dat er steeds meer behoefte ontstaat aan brede inzichten in welvaartsontwikkeling. Het gaat niet langer alleen om economische groei, maar vooral om kwaliteit van leven. Modellen die daarvoor nodig zijn moeten worden gevoed door een enorme variëteit aan gegevens. Er is een breed ecosysteem nodig om die informatie op de juiste manier beschikbaar te maken en te interpreteren.
“De opkomst van AI speelt een cruciale rol in de verdere ontwikkeling van deze ecosystemen”, zo zal Klous vertellen op de AI Day van AG Connect (21 mei in Den Haag). “De complexiteit van de genoemde vraagstukken is zodanig dat geavanceerde modellen nodig zijn (vaak wordt gesproken over digitale tweelingen) om de inzichten te verkrijgen die nodig zijn. Die geavanceerde modellen kunnen worden ontwikkeld omdat er steeds meer mogelijkheden zijn om op een verantwoorde manier data beschikbaar te stellen voor de benodigde analyses en omdat we met behulp van AI in staat zijn om analyses te doen die recht doen aan de complexiteit van het onderliggende systeem.”
Voorwaarden (en valkuilen)
Om een data analyse ecosysteem goed te laten werken zijn er wel wat voorwaarden, die Klous hier aanstipt. “Zodra ecosystemen operationeel worden ontstaan er een aantal aandachtspunten die we ook wel kennen van andere operationele systemen. Ten eerste moet de oplossing schaalbaar zijn, dat betekent aan de datakant dat het niet langer werkt om alle gegevens naar één punt of partij te brengen. Dat heeft vervolgens weer consequenties voor de manier waarop de analyses plaatsvinden. Veel AI is namelijk ontwikkeld vanuit de gedachte dat de informatie die nodig is voor een analyse zich op één plek bevindt.” En die gedachte is in een ecosysteem waarschijnlijk niet correct of wenselijk.
“Ten tweede is het belangrijk dat een ecosysteem modulair wordt ingericht. Een bekende valkuil is dat er een geweldige business case is voor het inrichten van een ecosysteem, mits iedereen op hetzelfde moment de investering doet en kan instappen. In de praktijk is dat een onhaalbare randvoorwaarde, waardoor het initiatief of niet van de grond komt, of mislukt.” Klous benadrukt dat een ecosysteem moet kunnen groeien “als een olievlek, waarbij de eerste druppel van de vlek, of hooguit de tweede, al waardevol moet zijn voor de deelnemers”. Hij vertaalt dit naar AI met de constatering dat het van belang is om “niet alleen te kijken naar de ultieme analyse, maar ook te bedenken welke analyses interessant zijn in de weg daar naar toe”.
Net als ooit met internet
“Het derde aandachtspunt is de herbruikbaarheid van componenten en protocollen. Ik vergelijk het weleens met het internet of het World Wide Web. Juist omdat iedereen dezelfde protocollen gebruikt voor e-mail en voor websites, zijn ze zo succesvol geworden. Daarbij worden soms concessies gedaan aan de ontwerpprincipes. TCP/IP, het protocol dat voor routering zorgt op het internet, was helemaal niet het meest ideale protocol. Maar het werkte wel en iedereen gebruikte het, daarmee werd de basis voor het succes van het internet gelegd.”
“Dezelfde stap moeten we nu zetten om data beschikbaar te maken en analyses uit te kunnen voeren in ecosystemen. Vandaar dat de Amsterdam Data Exchange (AMdEX) in oprichting is, een service provider organisatie met onder andere SURF en AMS-IX als grondleggers. Twee partijen die ook aan de basis hebben gestaan van het internet in Nederland en in de wereld.”
Handvatten
Cruciaal bij het opbouwen en benutten van ecosystemen is zelfstandigheid, deelt Klous met zijn publiek op de AI Day. “Eén van de belangrijkste lessen die ik de afgelopen jaren heb geleerd is die van autonomie. Potentiële deelnemers aan een ecosysteem willen ten alle tijde zelf beslissen of ze wel of niet meedoen. Het is prima als er regels zijn, zolang die regels maar duidelijk zijn en de verantwoordelijkheid om je er aan te houden maar bij de deelnemer zelf ligt.”
Hij voegt toe dat dit net zo goed geldt voor organisaties als voor individuen. “Vergelijk het maar met het verkeer. We accepteren de verkeersregels, maar we zouden het nooit accepteren als iemand anders op afstand de snelheid van onze auto aanpast aan de maximumsnelheid ter plaatse. Dat is onze eigen verantwoordelijkheid.”
Draagvlak op AI Day
UvA-hoogleraar en Big Data-expert bij KPMG Sander Klous spreekt zijn hoge verwachtingen uit voor de AI Day van AG Connect, waar hij één van de sprekers is. “Het belangrijkste dat ik zelf wil ophalen op AI Day is draagvlak. Ik hoop dat er na afloop mensen naar mij toekomen die zich herkennen in mijn verhaal en die onderkennen hoe belangrijk het is om met behulp van de facto standaarden de ontwikkeling van data analyse ecosystemen verder te brengen.”
“Het succes van AMdEX zal vooral worden bepaald door de adoptiegraad. We werken met man en macht en er is behoorlijk wat momentum. We zitten dicht bij het punt waarop het niet langer nodig is om deze ontwikkeling de markt in te duwen, omdat de markt deze ontwikkeling zelf gaat adopteren. Ik hoop dat mijn bijdrage aan dit evenement ervoor zorgt dat het kantelpunt nog weer een stapje dichter bij komt. Als ik dat kan ophalen ben ik zeer tevreden.”
Rol voor accountancy
Die les van autonomie leidt ons direct naar een tweede les, die van controle; of iedereen zich wel aan de afgesproken regels houdt. “Dat is wat mij betreft het lastigste deel van AI in ecosystemen. Mijn vakgroep op de UvA doet daar al jaren onderzoek naar en we zetten grote stappen op dit gebied, met name om de specificatie van wet- en regelgeving, of onderlinge afspraken te kunnen vangen in software. Het doel is om controles en de interpretatie van de uitkomsten daarvan verregaand te kunnen automatiseren, zodat ook hier de schaal kan worden bereikt die nodig is.”
“Nu is het zaak dat de accountancysector hierop instapt. Het is niet de universiteit die de controles over ecosystemen uit gaat voeren, dat moet gebeuren door onafhankelijke derde partijen. Er komt dus een hele accountancydiscipline bij en dat is, in parallel met de ontwikkelingen op het vlak van duurzaamheid en de overige uitdagingen waar de sector voor staat, nog best een hele opgave.” Werk aan de winkel dus.
Reacties
Om een reactie achter te laten is een account vereist.
Inloggen Word abonnee