Management
Facebook toont ware gezicht
Een bruinvis is niet bruin en het is geen vis
Het is velen een doorn in het oog dat de Amerikaanse techtitanen te weinig doen tegen nepnieuws. Het brengt de democratie in gevaar, stagneert vaccinatiecampagnes, grijpt kortom fundamenteel in op onze waarden en gezondheid. "They're killing people", zei de Amerikaanse president Biden naar aanleiding van de misinformatie op Facebook over vaccins. Het bedrijf sloeg hard terug door te stellen dat het beleid van Biden faalde en hij Facebook koos als bliksemafleider. En aangezien dit soort bedrijven iedereen alles kunnen laten geloven, zijn ze ook nog eens resistent tegen kritiek. Want die ontploft in je gezicht.
De bigtech bedrijven prediken openheid en transparantie, maar als het hen te heet onder de voeten wordt, haken ze af. Zo heeft Google zijn hoogsteigen ethische commissie voor Artificiële Intelligentie binnen twee weken de nek omgedraaid. Twitter had heel veel tijd nodig om Trump te weren. Pas toen er doden vielen bij de bestorming van Capitol Hill kon men er niet langer onderuit.
Facebook heeft een mooie tool om onderzoekers en journalisten inzicht te geven in wat er precies gebeurt op social media. Dat gebeurt met Crowdtangle en dat is eigendom van Facebook. Gek genoeg zijn twee onderzoekers die hun eigen tools gebruiken om na te gaan hoe misinformatie zich verspreidt op Facebook, onlangs van datzelfde platform verwijderd.
De onderzoekers kregen van een mailrobot het bericht dat er sprake was van "unauthorized means to access and collect data". Facebook zou dat doen op aanwijzing van de Federal Trade Commission, om de privacy van de Facebook gebruikers te respecteren. Hoe ziek kun je zijn?
Uiteraard klopt er geen moer van deze Facebook-aantijging. De onderzoekers verzamelen juist informatie over adverteerders, dus niet over gebruikers. Ook heeft de Federal Trade Commission aangegeven dat de suggestieve verhalen van Facebook dat de commissie had verordonneerd dat de accounts werden opgeheven, niet klopt.
Maar bot gezegd doet dat er niet toe. Het primaat van nieuws en het maken van nieuws - ook van de nepvariant - is meer en meer voorbehouden aan de grote techbedrijven in de VS. Die hebben werkelijk maar een doel: dat is winstmaximalisatie en die moet wel gezond blijven. Dus Google en Facebook hebben vaccinatie verplicht gesteld voor hun eigen personeel. Dat kan dan duurzaam onzin over democratie en vaccinatie blijven verspreiden. Hoe hypocriet kun je zijn?
Een bruinvis is niet bruin en het is geen vis. En social media zijn niet sociaal en zijn geen media. Toch knap dat er meer dan twaalf miljoen Facebook-gebruikers zijn in Nederland.
Dit artikel is ook gepubliceerd in het magazine van AG Connect (septembernummer 2021). Wil je alle artikelen uit dit nummer lezen, klik op de inhoudsopgave van het nummer.
Leuk, dat Fake News bestrijden. Maar persoonlijk vind ik dat de eigen overheid ook veel onwaarheden verspreid of i.i.g. waarheden juist niet verspreid. Ook bij onze eigen overheid gaat het vanuit de hoogste regionen ook behoorlijk fout. Denk bijvoorbeeld aan de relatie met de media die daarom kritische geluiden nauwelijks, en zeker niet gelijkwaardig bespreekbaar maakt. Voor mijn gevoel zitten we daarmee ook in een enorme crisis. Niet alleen in Nederland maar wereldwijd.
We kunnen schande blijven roepen, zoals Verhoef op zich terecht doet, maar dat is mij toch iets te makkelijk. Laten we eens kijken naar mogelijke oplossingen.
De kern van de problematiek op internet is dat de platforms in de VS in 1996 (!) bij wijze van uitzondering zijn gevrijwaard van de voor alle andere media normale aansprakelijkheid voor wat er op hun platform door derden wordt geplaatst. Zo’n soort uitzondering ( section 230 van de communicatiewet) kennen we in de EU helemaal niet, maar hebben we verzuimd om de mogelijkheden die we wel hebben effectief te gebruiken, met als excuus dat het lastig is om bedrijven in de VS aan te pakken. Waar dit toe heeft geleid is dus niet de oorspronkelijk gedachte ultieme vrijheid van meningsuiting maar een uit de hand gelopen Wild West situatie zoals Verhoef beschrijft, niet in het minst door de werking van de door social media gebruikte algoritmen die elke belangstelling en dus ook belangstelling voor onwettige cq criminele zaken uit louter winstbejag tot in het oneindige uitvergroten en stimuleren. Maar daar kan simpelweg een einde aan komen door in EU-verband sociale media op dezelfde manier te gaan behandelen als alle andere media en ze dus niet meer te vrijwaren voor aansprakelijkheid voor wat er op hun platform door derden wordt geplaatst.
Daarnaast kunnen we ook eens kijken naar het bankwezen en de daar gekozen oplossingen op internetbedrijven toepassen. De banken stelden zich vroeger op het standpunt dat hun betaalcircuit een platform was waar iedereen een rekening kon openen en betalingen kon doen waarvan zij, de banken, niet konden noch hoefden te controleren welk gebruik daarvan gemaakt werd. Klinkt dat argument u ook zo bekend in de oren ? Desalniettemin is dat argument met het opleggen (via de wet WfT) van de poortwachtersfunctie aan de banken om criminele geldstromen tegen te gaan gewoon niet gehonoreerd. Dat kan dus ook bij platformbedrijven, ook al denken sommige IT-ers nog steeds van niet. De in de maak zijnde regelgeving van de EU op dit punt (DSA) is nl op dezelfde leest geschoeid en kan van sociale media op dezelfde manier “poortwachter” maken.
Het kernprobleem is dus de onwil van de platformbedrijven om de voor andere media gebruikelijke aansprakelijkheid te aanvaarden dan wel de poortwachtersfunctie te vervullen zoals de banken die nu al hebben. De reden voor die onwil is simpel : dat gaat ze veel geld kosten, iets waar deze cowboys vooralsnog geen zin in hebben en dus uit zichzelf niet zullen doen. De oplossing is ook simpel : daar moeten de platformbedrijven door wetgeving toe gedwongen worden , zoals dat ook bij de banken is gebeurd. Want er is geen enkele reden meer om de platformbedrijven daarvan uit te zonderen.
Ik gebruik FB waar voor het bedoeld is: Contact houden met familie en vrienden.
De rest gaat naar /ignore, net als alle reclame die voorbij komt.
Hoe je het ook brengt, het gros van de social media bekommert zich niet over zijn gebruikers of wat die al dan niet posten, maar om de advertenties die op basis van gebruikersdata gericht getarget kunnen worden. Of iets nieuws of nepnieuws, waarheid of leugen of wat dan ook is, is niet van belang. Zolang de post bij genoeg gebruikers terecht komt, en er een vette advertentie aan gehangen kan worden, wordt het gewoon gepost