Innovatie & Strategie
AI als journalist
Hoe kritisch en onafhankelijk is kunstmatige intelligentie?
Kunstmatig intelligente tools als ChatGPT ontwikkelen zich razendsnel tot niet van mensen te onderscheiden content-producenten. Een tool zonder gevoel of mening: de ideale journalist, of een gevaar voor de samenleving?
Federico Pistono publiceerde in 2011 het boekje “Robots will steal your job, but that’s OK”. Pistono wist toen al: de meeste banen gaan eraan. Waarom? Omdat een robot het binnenkort sneller, beter en goedkoper kan. Van developers tot piloten, van doctoren tot advocaten en van kunstenaars tot bouwvakkers: maak je borst maar nat, want het leeuwendeel van wat je doet kan uitstekend worden geautomatiseerd.
AI genereert CES-rapport
Afgelopen week werd dat ook voor mijn eigen beroepsgroep dichterbij. Qant, een Franse nieuwbrief, publiceert (onder toezicht van "journalisten" en PR-bureau Axicom) een door AI gegenereerd rapport van CES 2023, de Consumer Electronics Show in Las Vegas. Het bijbehorende persbericht ronkt dat “ChatGPT en DaVinci3 (GPT 3.5) (worden) gebruikt voor teksten en Stable Diffusion, Dall-E en Midjourney voor illustraties.”
We hebben het rapport nog niet kunnen lezen, maar we zijn vol blijde verwachting want, zo ronkt het bericht: dit gaat de journalistiek ondersteunen. Immers: “Modellen die zowel tekst als beelden kunnen genereren, vormen de grootste uitdaging voor de journalistiek sinds de komst van het internet”, analyseert Jean Rognetta, hoofdredacteur en medeoprichter van Qant. “Samen met de journalistiek zullen ze de totstandkoming van content op zijn kop zetten en iedereen dwingen terug te keren naar de basis: informeren door te communiceren.”
Journalistiek is meer dan data delen
Ik word enigszins ongemakkelijk van het gemak waarmee Qant dit presenteert als een goede ontwikkeling. Goed informeren is namelijk meer dan het toegankelijk maken van een zo groot mogelijke hoeveelheid informatie. De kwaliteit, betrouwbaarheid en kleuring van de informatie, en de waarde ervan voor de beoogde doelgroep, zijn minstens zo belangrijk.
Aan de ene kant zou je AI volstrekt objectief kunnen noemen. Immers, een computer heeft geen mening. Maar dat wil niet zeggen dat AI geen vooringenomenheid heeft. AI wordt gevoerd door data, die verwerkt worden door algoritmes. Beide worden opgesteld door mensen. Maar hoe betrouwbaar en onafhankelijk zijn die mensen? Sterker nog – wie zijn die mensen eigenlijk?
George Orwell zei ooit: “Journalistiek is publiceren wat iemand anders niet gepubliceerd wil zien; al het andere is pr.” Is AI wel in staat kritisch te zijn? Het is vast geen toeval dat het initiatief van Qant door een PR-bureau wordt gesteund. Informatie communiceren zonder onafhankelijkheid en transparantie, is geen journalistiek.
Hoe kritisch en onafhankelijk is AI?
Pistono hield zijn publiek in 2011 voor dat robots heel veel werk van ons kunnen overnemen, en dat dat geen enkel probleem hoeft te zijn (heerlijk zelfs!), mits we ons maar beraden op wat dat voor onze samenleving betekent en daar tijdig op anticiperen. Het probleem is dat we dat niet hebben gedaan.
Inmiddels is het 2023. Iedereen is vrolijk aan het spelen met systemen die in potentie niet alleen onze banen zullen stelen, maar ook onze functie. Zelfbenoemd Generative AI expert Nina Schick voorspelde afgelopen week bij Yahoo Live dat 90% van alle online content in 2025 door AI zal worden gegenereerd. Dat is verre van OK. De functie van journalistiek is het controleren van de macht. Zolang niet glashelder is hoe AI zijn afwegingen en keuzes maakt, mag het nooit die belangrijke maatschappelijke rol van ons overnemen.
De afgelopen weken heb ik last van razendsnel voortschrijdend inzicht: het lijkt alsof dagelijks nieuwe ontwikkelingen rond AI naar buiten komen die nieuwe vragen oproepen en nieuwe uitdagingen met zich meebrengen. Terwijl ik dit blog afrond, lees ik dat CNET al sinds november vorig jaar ChatGPT gebruikt voor haar artikelen. Ik hoor graag van jou, lezer, hoe jij hier tegenaan kijkt.
Dit artikel is ook gepubliceerd in het magazine van AG Connect (januari 2023). Wil je alle artikelen uit dit nummer lezen, zie dan de inhoudsopgave.
Onzin is onafhankelijk.
Tel uit je winst.
Ik hoef het artikel niet eens te lezen.
Een konttent is geen kledingstuk of kampeerartikel, maar inhoud/tekst, zeg maar.
Deffelluppers dan weer ontwikkelaar/programmeurs, zeg maar.
AI, welke gebruikt wordt voor creatieve processen ter vervanging van de menselijke geest, zoals ChatGPT en Midjourney, past goed in het huidige Neoliberale tijdperk. Het eerste laat creativiteit over aan iets vaags als een database gevuld met her te gebruiken creaties van elders en het Neoliberalisme laat regeren over aan een onzichtbare hand, de markt.
Beide missen precies dat van de menselijke geest: nl. de begeestering. Of: waar willen we heen met deze wereld?
Gelukkig brengen beide verschijnselen steeds meer mensen op de been die wèl goede plannen hebben voor onze toekomst, nl. deze aarde leefbaar houden voor iedereen.
Of andere vormen van AI daar ook aan kunnen bijdragen en niet grotere nadelen (bv. energie-gebruik) dan voordelen hebben, valt te bezien.
Kunstmatige intelligentie (KI) is zo kritisch en onafhankelijk als de algoritmes en gegevens die het gebruikt. KI kan worden geprogrammeerd om bepaalde taken uit te voeren en beslissingen te nemen op basis van specifieke parameters en regels, maar het kan niet op dezelfde manier denken als mensen. KI is gebaseerd op wiskundige modellen en statistieken, en het kan alleen zulke conclusies trekken die logisch volgen uit de gegevens die het heeft.
Het is belangrijk om te beseffen dat KI alleen zo goed is als de kwaliteit en de hoeveelheid van de gegevens waarop het is getraind. Als de gegevens vooringenomen zijn of bevooroordeeld zijn, zal de KI ook vooringenomen zijn en mogelijk geen objectieve of onafhankelijke beslissingen nemen. Daarom is het van cruciaal belang om de kwaliteit en de bron van de gegevens die worden gebruikt om KI te trainen, zorgvuldig te controleren.
Het is ook belangrijk om te benadrukken dat KI geen bewustzijn heeft en geen morele of ethische overwegingen kan maken. De beslissingen die KI neemt zijn gebaseerd op wiskundige modellen en gegevens, en niet op menselijke emoties of waarden. Daarom is het belangrijk om verantwoordelijkheid te nemen voor het gebruik van KI en ervoor te zorgen dat het op een verantwoorde en ethische manier wordt gebruikt.
In het kort kan kunstmatige intelligentie kritisch en onafhankelijk zijn, maar het hangt af van de kwaliteit van de gegevens en de manier waarop het is geprogrammeerd.
Antwoord gegenereerd door ChatGPT