Wetenschappers noemen inzet corona-apps 'zeer ingrijpend'

Het kabinet kijkt specifiek naar twee soorten apps. Een eerste app moet gebruikers notificeren of zij met een besmet persoon in aanraking zijn gekomen. De tweede app laat gebruikers gemakkelijk contact onderhouden met een arts.

Risico van precedent

De wetenschappers stellen in hun brief echter dat het belangrijk is dat er "kritisch gekeken wordt naar het nut, de noodzaak en de effectiviteit van dergelijke apps, alsook naar de impact ervan op het brede sociale systeem inclusief onze fundamentele rechten en vrijheden". Dat laatste is onder meer omdat dergelijke apps een precedent scheppen voor toekomstig gebruik van vergelijkbare "invasieve technologieën", ook als deze crisis voorbij is. 

"De ondergetekenden van deze brief willen vooropstellen dat digitale technologie een bijdrage kan leveren aan het oplossen van maatschappelijke problemen, maar dat technologie zelden de oplossing is voor een bepaald probleem. Het is dan ook zaak om eerst goed inzichtelijk te krijgen welk probleem men exact wil adresseren en of de Apps [sic] überhaupt een oplossing bieden voor dat probleem."

Eisen aan ontwikkeling en inzet

De wetenschappers vinden dat het besluit of de apps ingezet worden of niet, begeleid moet worden door een breed bereik aan experts. Dus niet alleen kenners op het gebied van appontwikkeling, maar ook deskundigen in recht, sociale wetenschappen, gedragswetenschappen, ethiek, het gezondheidsdomein en systeemwetenschap.

Daarnaast adviseren ze de voorgestelde apps niet zomaar in te zetten. Blijkt 'contact tracering' of gezondheidsmonitoring via de apps niet (langer) doeltreffend, effectief of betrouwbaar, dan moet het gebruik hiervan worden stopgezet. Dat is volgens de ondergetekenden ook het geval als de sociale implicaties te zwaar wegen, er minder invasieve oplossingen mogelijk zijn of als er "geen breed gedragen verantwoorde afweging gemaakt kan worden tussen conflicterende (fundamentele) rechten en vrijheden".

Het gebruik van de apps mag bovendien niet worden afgedwongen en de eventuele inzet moet tijdelijk, strikt noodzakelijk en "proportioneel ook controleerbaar, transparant en toetsbaar zijn".