Universiteiten krijgen inventarisatie voor 'China-risico's'

De op te stellen inventarisatie van risicovakgebieden gaat dan weer gevolgen hebben voor de samenwerkingsovereenkomsten die universiteiten hebben met buitenlandse partners. Dat laatste omvat zowel kennisinstellingen als bedrijven. Het kabinet gaat op de risicovakgebieden, in samenwerking met de kennisinstellingen, bekijken welke elementen van samenwerkingsovereenkomsten met buitenlandse organisaties een risico vormen op ongewenste kennisoverdracht.

Meer samenwerking met China

Dit schrijft staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat in haar antwoorden op Kamervragen. Die vragen van CDA-Kamerleden zijn gesteld naar aanleiding van samenwerking van Nederlandse universiteiten met China. Daarbij zou er ondanks veiligheidsrisico's veel meer worden samengewerkt met Chinese instanties en ook bedrijven, zoals telecomgigant Huawei.

Tegelijkertijd is er sprake van meer kritische aandacht voor normen en waarden in China, en daarmee voor samenwerkingsverbanden met universiteiten en ondernemingen. Staatssecretaris Keijzer geeft aan dat het afsluiten van overeenkomsten voor samenwerking een verantwoordelijkheid is van Nederlandse instellingen zelf. Dit vanwege hun in de wet geborgde autonomie als instituten. "Er bestaat op dit moment dan ook geen verplichting voor instellingen om overeenkomsten met buitenlandse partijen centraal te registreren."

'Niet altijd in beeld'

De bewindsvrouw heeft wel de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) gevraagd om bij 6 Nederlandse universiteiten onderzoek te doen naar hun samenwerking met Chinese kennisinstellingen. "Hieruit komt naar voren dat met name Memoranda of Understanding (MoU’s) die op faculteitsniveau worden afgesloten niet altijd in beeld komen bij het universiteitsbestuur."

Het is volgens haar ook in het belang van de instellingen zelf om een volledig en actueel beeld te hebben van hun samenwerkingen, met onderzoeksvelden en vakgebieden daarbinnen. Dit om dan indien nodig tijdig te kunnen bijsturen, geeft Keijzer aan. Zij heeft het in dit kader over 'kennisveiligheid' voor hoger onderwijs en wetenschap. De staatssecretaris gaat samen met haar collega's in gesprek met de kennissector "om te onderzoeken op welke manier we hier (bestuurlijke) afspraken over kunnen maken".

Ongewenste kennisoverdracht

Daarnaast wordt dus nog een inventarisatie gemaakt van kennisvelden en vakgebieden "die bescherming behoeven in het licht van de nationale veiligheid". Keijzer kondigt in haar antwoorden aan dat het kabinet op deze risicovakgebieden gaat bezien, samen met de kennisinstellingen, "welke elementen van samenwerkingsovereenkomsten met buitenlandse partners (kennisinstellingen of bedrijven) een risico vormen op ongewenste kennisoverdracht". Zogeheten dual-use technologie én hoogwaardige technologie vallen hier ook onder, maar daarvoor is al extra aandacht vanwege bestaande wet- en regelgeving voor exportcontrole.