Rathenau: digitale tools voor democratie vormen ook risico’s

In het rapport beschrijven de onderzoekers dat burgers zich met digitale tools meer gehoord voelen. Politici en bestuurders krijgen daarbij een beter inzicht in wat er speelt in de samenleving en hebben meer contact met burgers. Technologie kan behulpzaam zijn voor democratie, maar is geen wondermiddel, zo schrijven de onderzoekers.

Eén van de zaken die aandacht nodig heeft rondom het gebruik van digitale instrumenten is veiligheid. Daarvoor is ICT-deskundigheid nodig, aldus de onderzoekers. “Het is belangrijk om af te wegen welke maatregelen en investeringen in digitale beveiliging proportioneel zijn. Om goede afwegingen te kunnen maken, zijn specifieke ICT-kennis en expertise bij overheid en parlement noodzakelijk.”

Digitale infrastructuur verbeteren

Daarnaast moeten de nationale informatiesystemen beter werken, om zo geïnteresseerde burgers beter te ondersteunen bij hun betrokkenheid. Informatie moet goed vindbaar en doorzoekbaar zijn en overzichtelijk worden aangeboden. “Als de Nederlandse rijksoverheid haar eigen digitale infrastructuren zou verbeteren, zouden politieke besluitvormings- en beleidsprocessen (direct) online te volgen zijn.”

De onderzoekers beschrijven -naar Duits en Grieks voorbeeld- dat beslissingen en stemgedrag online inzichtelijk moeten worden gemaakt. Nieuwe vormen van online communicatie kunnen een alternatief vormen voor huidige interactie op social media, die volgens onderzoekers niet ontworpen is voor het democratisch debat.

Streaming en digitaal stemmen

De onderzoekers doen ook een aanbeveling voor het laagdrempelig en toegankelijk maken van besluitvorming. Video’s, live streaming, digitaal stemmen en online interactie bieden bijvoorbeeld nieuwe kansen om grotere groepen mensen te bereiken. Daarmee wordt ook de kennis in de samenleving beter benut.

Digitale middelen zijn volgens het Rathenau instituut geen wondermiddelen of ‘quick fix’. “De uitdaging is om steeds tot een afweging en politiek gedragen beslissing te komen over welke technologieën, wanneer en hoe een bijdrage kunnen leveren aan de geïnstitutionaliseerde praktijken van de representatieve democratie.”

Lees het hele rapport hier.