EU: Rusland heeft satellietnetwerk gehackt

De aanval verstoorde het KA-SAT-netwerk van Viasat. Communicatie is hierdoor verstoord en uitgevallen. Dit heeft niet alleen Oekraïense overheidsinstanties, bedrijven en internetgebruikers in problemen gebracht, maar heeft ook schade aangericht in diverse EU-landen. Tienduizenden modems vielen uit en onder andere een flink aantal Duitse windmolens viel stil.

Onverantwoord gedrag in cyberspace

De cyberaanval "ondersteunde zeker" de Russische invasie van buurland Oekraïne, zegt EU-buitenlandchef Josep Borrell. Hij onderstreept dat de EU specifiek de Russische regering verantwoordelijk houdt. Tot dusver ging Brussel bij zulke aanvallen niet verder dan stellen dat die bijvoorbeeld vanaf Russisch grondgebied werden ondernomen. Nu wordt ronduit gesteld dat de Russische Federatie achter de saboterende aanval op het satellietnetwerk zit.

Onderzoekers wezen er eerder al op dat de naam van de kwaadaardige software waarvan de aanvallers zich bedienden, leek te verwijzen naar de operatie tegen Oekraïne. De Amerikaanse regering meent ook dat Moskou de hand had in het verstoren van het netwerk, vertrouwden bronnen de Washington Post maanden geleden al toe. Ook het Verenigd Koninkrijk sluit zich daarbij dinsdag aan.

"Deze onacceptabele cyberaanval is het zoveelste voorbeeld van Ruslands aanhoudende patroon van onverantwoord gedrag in cyberspace", verklaart de EU in een persbericht. De verstoring van het satellietnetwerk was een integraal onderdeel van de inval in Oekraïne, die in de verklaring nu een illegale en ongerechtvaardigde invasie wordt genoemd. De EU waarschuwt ook dat cyberaanvallen in Oekraïne, tegen onder meer kritieke infrastructuur, kunnen 'overlopen' naar andere landen. Daar kunnen dan systemische gevolgen optreden die de veiligheid van Europese burgers in gevaar brengen, aldus het persbericht.

Vóór het uitbreken van de oorlog in Oekraïne waarschuwden experts al dat die gepaard zou gaan met grootscheepse Russische cyberaanvallen op Oekraïne én het Westen. De voorspelde cyberoorlog lijkt vooralsnog relatief mee te vallen.

Tegengas geven

De Europese Unie werkt nu samen met partners aan de volgende stappen die het kan en gaat nemen tegen dit soort kwaadaardig gedrag in cyberspace. Het gaat dan om het voorkomen, ontmoedigen en tegengaan van cyberaanvallen en ook om het reageren daarop. Deze uiteenlopende preventie- en tegenmaatregelen kunnen politiek, financieel, materieel maar ook digitaal zijn.