Alles bij elkaar, zo becijferde de Rekenkamer, heeft dat zo’n 900 miljoen euro gekost. NRC.Next bracht in het nieuws dat de stekker uit dit project gehaald is en dat het een fiasco is, maar de minister schijnt dat te ontkennen.

De Tweede Kamer wil het fijne van dit project ­weten. Weer een miljard door de plee? Hoe kan dit nu? Maar liefst 22 externe kwaliteitstoetsen zijn er uitgevoerd op dat traject. Het merendeel door de Audit Dienst Defensie, ook nog eens vijf door de Auditdienst Rijk, een gateway review, en een review van het HEC. Geen van die reviews heeft kennelijk in voldoende mate voorkomen dat er 900 miljoen is uitgegeven aan wat NRC.Next als fiasco betitelt. Daar ligt een flinke kluif voor het Bureau ICT ­Toetsing in de stijl van de commissie-Elias. Helaas heeft de Tweede Kamer nog niet doorgepakt: vooralsnog komt er geen BIT dat werkelijk onafhankelijk opereert. En zo moddert de overheid voort als tevoren, zonder dat er maar het minste zicht is op enige verbetering, incidenteel dan wel structureel.

Waarom niet even gekeken naar ervaringen met ERP bij een zusterministerie? Laten we het Department of Defense (DoD) van de Verenigde Staten er eens bij ­nemen. Een belangrijke informatiebron is dan altijd Paul Strassmann, de voormalig CIO van de DoD. Hij heeft 6000 pagina’s vol geschreven over zijn ervaringen, en vele artikelen daarnaast. In 2011 somt Strassmann de status van de ERP-systeemontwikkeling bij Defensie op: “For more than a decade, DoD has ­dominated GAO’s list of federal programs, including all of the current eight ERP programs, as high risk of fraud, waste, abuse, and mismanagement.’’ Kortom, de Amerikaanse versie van de Rekenkamer, de Government Accountability Office, heeft rapport na rapport geschreven met een treurniswekkend resultaat voor de ERP-ontwikkelingen bij defensie.

Strassmann had er een GAO-rapport bij gepakt en daarin is goed te zien dat het allemaal beslist niet meevalt. Dat hadden we hier dus ook kunnen weten, zonder 22 toetsen. “GAO has reported that, based upon the data provided by DoD, 6 of the 10 ERP’s DoD had identified as critical to transforming its business operations experienced schedule delays ranging from 2 to 12 years, and five had incurred cost increases totaling an estimated $6.9 billion.’’

Dus alleen al op basis van even kijken bij de buren was meteen duidelijk geworden dat met ERP-systemen de problemen van oude technologie te lijf gaan, alles beter krijgen, alles integraler krijgen een uiterst moeizaam begaanbaar pad is. Dit gaat gepaard met enorme tegenvallers in termen van doorlooptijden, kosten, functionaliteit en kwaliteit. Of zoals de GAO het verwoordt: “However, to date, DoD’s ERP implementations have been negatively impacted by schedule delays, cost increases, failures in delivering the necessary functionality, and a lack of compliance with required standards.’’ Alsof je NRC.Next leest over ERP/Speer.

De Nederlandse Defensie gaat met wat er nu ligt aan de slag om nog iets van de gerealiseerde spullenboel te maken. Daarmee volgen ze ook precies het pad van de Amerikaanse Defensie. Het doel was daar om allerlei oude systemen uit te zetten, ten faveure van de nieuwe geïntegreerde systemen. Maar omdat die nieuwe systemen niet goed genoeg zijn, kun je de oude niet uitzetten en moet je daarmee interacteren. Je krijgt er dus alleen maar systemen bij. Strassmann besluit zijn artikel aldus: “Consequently, DoD continues to operate largely in the duplicative, stove-piped environment its legacy systems as well as ERP’s that are attempting to provide the military with innovative replacements.’’

Er is geen enkele reden om aan te nemen dat het in Nederland significant anders gaat verlopen. Volgens de minister werken delen van ERP reeds als een speer, en omdat “het werkt’’ zal men uit een ­misplaatst kostenbewustzijn in de volgende valkuil trappen: rotzooi in productie brengen. Dat zal er uiteindelijk toe leiden dat er meer systemen zullen ontstaan die allemaal onderhouden en beheerd moeten worden in plaats van minder systemen die beter op de toekomst zijn toegerust.