Innovatie & Strategie

'Digitalisering verandert banen, vernietigt ze niet'
Vrees voor ontwrichting niet terecht, beargumenteren auteurs van het boek ‘What to do when machines do everything’.
Vrees voor ontwrichting niet terecht, beargumenteren auteurs van het boek ‘What to do when machines do everything’.
In discussie over de impact van digitalisering ligt de nadruk vaak op het verlies aan werkgelegenheid. De mens dreigt overbodig te worden. Dat is niet het geval, blijkt uit onderzoek van Malcolm Frank, Paul Roehrig, Ben Pring. Functies gaan wel flink veranderen, maar per saldo komt er werkgelegenheid bij.
'Digitalisering leidt tot een verlies van 47 procent van de banen', was de oneliner die werd gehaald uit het Osborne/Frey-onderzoek van de universiteit van Oxford vorig jaar. Dat was de trigger die de drie auteurs van het boek ‘What to do when machines do everything’, aanzette tot hun eigen onderzoek. "Als je wat verder kijkt naar wat werkelijk in dat onderzoek staat, klopt die conclusie niet", zei Paul Roehrig in een interview met Forbes. "Wat er werkelijk in staat is dat een hoop uitvoerend werk gaat veranderen onder invloed van technologie. Wij noemen dat verbetering. Dus, inderdaad, sommige aspecten van werk zullen weggeautomatiseerd worden. In feite gebeurt dat al."
Veel onderzoekers, maar ook werkgevers en werknemers bekijken een baan vanuit een holistisch oogpunt in plaats van een samenkomst van taken. Sommige taken kunnen weliswaar worden overgenomen door machines, terwijl andere nooit door technologie kunnen worden waargenomen. Wanneer er meer aandacht is voor de verschillende taken, wordt ook zichtbaar welke taken overgenomen kunnen worden om de productiviteit en tevredenheid van werknemers te verbeteren.
Monotone taken kunnen gemakkelijk worden overgenomen door machines. De vaak saaie taken worden sneller, maar ook secuurder uitgevoerd, terwijl de medewerker zich kan richten op kwaliteiten die een machine niet kan waarmaken, zoals: het opbouwen van relaties en het interpreteren en oplossen van complexe situaties. Het automatiseren leidt dus niet tot het vernietigen van banen, maar juist verandering en verbetering. Roehrig: "Wanneer menselijke beoordeling, of empathie of creativiteit of nieuwsgierigheid onderdeel is van het proces, is dat niet iets dat compleet weggeautomatiseerd kan worden. Wat we doen kan veranderen, maar laat de baan niet verdwijnen. Een chirurg kan gerobotiseerde systemen inzetten om procedures uit te voeren, maar er is nog steeds een chirurg aan het werk."
Toch banen weg
De verandering gaat niet zonder dat er bloed vloeit. Uit eigen onderzoek concluderen de auteurs dat 12 procent van de huidige banen zal verdwijnen, maar daar tegenover staat dat 75 procent van de banen dankzij technologie verandert en juist beter wordt uitgevoerd; medewerkers zijn productiever en tevredener. Tot slot voorspellen de onderzoekers dat er 13 procent aan nieuwe banen bij komt.
"Wanneer mensen het hebben over ideeën zoals belasting op robots en een universeel basis inkomen, denk ik dat ze een scenario te pakken hebben dat wellicht in 15 tot 20 jaar realiteit kan zijn", zegt Roehrig. "Maar het is maar een van de tien of twintig scenario's die mogelijk zijn. Het laat juist de verbeteringen die robots kunnen brengen buiten beschouwing. Als we alleen banenvernietiging krijgen, zonder banencreatie, betekent dat een breuk in de geschiedenis. Wij zijn er van overtuigd dat als deze machines zo krachtig zijn, ze creatieve kracht brengen in plaats van destructieve kracht."
De auteurs leiden met het boek de lezer langs ideeën over wat mensen zouden moeten doen wanneer machines steeds meer van bijna alles gaan doen. Daarbij hanteren ze vijf aanbevelingen voor bedrijven om vooruit (AHEAD) te komen in de vierde industriële revolutie:
Automation: Laat de nieuwe machines het routinematig werk doen. Netflix en Uber zijn goede voorbeelden van hoe dat kan.
Halos: Haal data uit je producten en gebruikers en zet die in om nieuwe gebruikservaringen en bedrijfsmodellen te creëren. GE en Nike zijn voorbeelden van bedrijven die hun producten voorzien van halo's van data om zo een inniger relatie met de klant op te kunnen bouwen.
Enhancement: Zie de computer als een collega die je kan helpen je productiviteit en tevredenheid te verbeteren. Zo helpt een GPS systeem de prestaties van de chauffeur te verbeteren met een slimmere navigatie en veiliger rijden door waarschuwingen voor problemen op de weg.
Abundance: Gebruik de machine door nieuwe markten aan te boren bijvoorbeeld door het prijspeil van het bestaande aanbod omlaag te brengen.
Discovery: Gebruik Artificiële Intelligentie waar mogelijk om nieuwe producten, nieuwe diensten en nieuwe industrieën het licht te laten zien. Net als de uitvinding van de elektrische lamp door Edison leidde tot nieuwe ontdekkingen in radio, televisie en transistors, zo zullen deze nieuwe machines leiden tot een nieuwe generatie ontdekkingen.
Roehrig: "De verrassing is dat als we maar slimme beslissingen maken, we de goede acties ondernemen en leren van de bedrijven en individuen die al beginnen met de voordelen te plukken van de vierde industriële revolutie, het heel aardig kan uitpakken als we maar beseffen dat er ook bloed vloeit."
Het moet natuurlijk "lijdt" zijn in de laatste zin. Ik schaam me.
Precies Peter,
Wat ze (en alle andere partijen die alleen maar dollars zien) ook vergeten, is dat de grootste groep werknemers op deze planeet aangewezen is op puur fysiek werk. Het idee dat iedereen een dubbele master in de informatica of robotica kan halen is natuurlijk weinig realistisch. Het enige argument dat ik krijg te horen van deze overdreven optimisten is "het altijd al zo geweest is". Misschien moeten de argumentgebruikers eens de bijsluiter van menig financieel product gaan lezen: "Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst".
Het woord "altijd" is al overdreven, laten we zeggen de afgelopen 200 jaar van de duizenden jaren dat we hier al rondlopen. Daarvoor was het toch "Ikke ikke en rest kan stikken". Daar waar de industriële revolutie massaproductie mogelijk maakte, wordt productie (van fysieke goederen) een schaarse bezigheid. Het onderhoud aan de machinerie zal de tienduizenden banen die daardoor verdwijnen niet gaan compenseren. Wat we nu ook zien is dat heel veel "diensten" werk in raptempo word geautomatiseerd. Ook die banen komen niet meer terug. De hele retail krimpt, door online en dat is toch echt een branche die het met steeds minder mensen aan kan. De enige banen die er bij komen, maar dat zijn er bij lange na niet genoeg, zijn topbanen om dit alles mogelijk te maken.
Wat gaat Cognizant doen met al die werkelozen? Niets, maar goed een commercieel bedrijf uit een land (India) waar meer dan de helft van de enorme bevolking honger leidt zal het natuurlijk veel beter weten.
Toch belangrijk om te vermelden dat de drie auteurs bij Cognizant werken en dus een duidelijk belang hebben bij deze boodschap.