Management
Cokky Hilhorst weg bij Bureau ICT-toetsing
Vertrek komt in periode dat staatssecretaris Knops zich beraadt over voortgang van bureau.
Vertrek komt in periode dat staatssecretaris Knops zich beraadt over voortgang van bureau.
Hoofd BIT Cokky Hilhorst is vertrokken bij het Bureau ICT Toetsing, dat ICT-projecten van de overheid toetst. Reden voor het vertrek is niet bekend. Hilhorst werd in 2016 bureaumanager van het BIT en was sinds mei 2018 hoofd van het orgaan.
“In goed overleg heb ik per direct mijn functie neergelegd”, schrijft Hilhorst desgevraagd aan AG Connect.
De reden van het vertrek wordt door Hilhorst niet genoemd. Hilhorst wordt alom gewaardeerd, schreef Andersson Elffers-Felix nog in een evaluatie die begin dit jaar aan de Tweede Kamer werd aangeboden. “Zowel vanuit haar vakkennis als ook haar manier van opereren. Samen met de CIO-Rijk is de bureaumanager voor een belangrijk deel verantwoordelijk voor het succes van het BIT tot nu toe. Dit maakt het bureau tot op zekere hoogte ook afhankelijk van de bureaumanager. Het is een aandachtspunt voor de toekomst hoe deze afhankelijkheid te beperken.”
Hans Wanders
Opvallend is dat ook Hans Wanders – de andere persoon die door Andersson Elffers-Felix werd gewaardeerd, sinds november 2018 ook niet meer werkzaam is bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Volgens een officiële verklaring van BZK zou een verschil van inzicht over het benodigde profiel voor de Rijks-CIO de reden zijn voor het vertrek van Wanders. Op de website van het BIT staat dat Sander van Amerongen nu waarnemend hoofd BIT is. Voordat hij aan de slag ging bij het BIT, werkte Van Amerongen als Senior Manager bij PricewaterhouseCoopers (PwC).
Het BIT is een klein bureau en leunt sterk op zijn medewerkers, schreef Andersson Elffers-Felix in de evaluatie. “De medewerkers dienen zelf relatief veel ondersteunende (bijvoorbeeld financiële) werkzaamheden uit te voeren, wat ten koste gaat van hun inzet op toetsen. Het BIT schreef zelf in haar laatste evaluatie dat het voor 2019 nog meer adviesaanvragen verwacht, wat het met de huidige capaciteit niet aan kan.
Continuering BIT
Het is nog niet zeker dat het BIT na 2020 wordt gecontinueerd. Het BIT werd initieel opgezet voor vijf jaar met de mogelijkheid tot een verlening van twee jaar. Het orgaan werd opgericht na het eindrapport Grip op ICT van de Commissie Elias. In een vraaggesprek met AG Connect laat Elias desgevraagd weten dat het BIT nu voor vijf jaar nog zou verlengen.
Het orgaan moet wel dan weg bij het ministerie van Binnenlandse Zaken. Elias: “Je moet het BIT niet ophangen onder de Rijks-CIO die ook nog eens verantwoordelijk is voor het Rijks ICT-beleid. Het BIT moet een volstrekt onafhankelijk orgaan zijn met een heel krachtige zware leiding. Ik pleit ervoor om het onder te brengen bij Algemene Zaken – dat hebben we destijds ook geadviseerd. Als Rutte zich daartegen blijft verzetten - omdat hij geen nare dingen op zijn bordje wil maar alleen dingen die glanzen - dan maar als ZBO of bij Financiën. Maar het moet weg bij BiZa.”
Hij pleit voor een zware leiding omdat de kritische rapporten niet door alle departementen worden gewaardeerd. “Ik hoor in de wandelgangen dat departementen die last hebben van het BIT met vrij veel succes vertragingsacties uitvoeren in de richting van het BIT of zelfs afzwakexercities ondernemen. Dat er pogingen worden gedaan om het BIT te verzwakken, dat is heel slecht”, aldus Elias.
Hoewel Anderson Elffers-Felix in zijn rapportage een aantal aanbevelingen doet, is het in het algemeen positief over het BIT. “Deze aanbevelingen moeten worden gezien in de context dat het BIT naar behoren functioneert.” Staatssecretaris Raymond Knops schrijft in de aanbiedingsbrief van eind maart 2019 dat hij eraan hecht om de uitkomsten en aanbevelingen van deze evaluatie breder te toetsen alvorens deze te voorzien van een inhoudelijke beleidsreactie. Hij schrijft ook dat hij vindt dat hij zich zorgen maakt over de balans van de samenstelling van de interviewlijst van het onderzoek. Er zouden te weinig geïnterviewden uit het veld zelf zijn gesproken.
Kritische rapporten
Het BIT kwam de afgelopen maanden in het nieuws naar aanleiding van een aantal kritische rapporten. Zo werd het project INSPECT van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) per direct stopgezet nadat het BIT concludeerde dat INSPECT zijn doelen niet gaat halen, dat het veel meer geld gaat kosten en dat ook de deadline niet wordt gehaald.
Het BIT werd in 2015 opgericht na het eindrapport Grip op ICT van de Commissie Elias. Doel is om problemen rond ICT-projecten binnen de rijksoverheid te voorkomen. Het bureau voert onafhankelijke toetsen uit op ICT-projecten: het beoordeelt of projecten in hun huidige opzet kans van slagen hebben of anders moeten worden ingericht. Het BIT richt zich op projecten met een ICT-component van meer dan 5 miljoen euro.
Het komt mij voor dat de privérelatie tussen Hilhorst en Wanders, zoals vorig jaar in het nieuws kwam, in dit geheel mede een rol heeft gespeeld.
Niet alleen valt een dergelijk handelen niet echt goed binnen de ambtenarij. Ook zullen Hilhorst's imago en geloofwaardigheid schade hebben opgelopen.
Dat straalt ook af op het BIT. Waardoor het 'stoelpoten-zagers' zéker gemakkelijker zal zijn gemaakt.
Normen, waarden en integriteit binnen de overheid liggen momenteel onder een vergrootglas, mede door allerlei affaires binnen andere overheidsdiensten.
Er zal geen sprake zijn van een vertrouwenscrisis zoals bij het OM. Maar het neemt niet weg dat het BIT - net zoals het OM - boven elke verdenking verheven dient te zijn wil het zijn rol waar kunnen maken. Inhoudelijke deskundigheid is dan onvoldoende.
Het 'nadenken over een permanente oplossing voor het BIT' van juli 2018 was februari 2019 al omgeslagen in een voorgenomen opheffing.
Wat ik eerder al 'knullig gerommel met en binnen het BIT' noemde is nu opgestegen tot ministerieel niveau.
Staatssecretaris Knops blijft hangen in twijfels en wil evaluaties nader laten onderzoeken op inhoud en 'draagvlak'.
Zijdens de Toezichtsraad BIT blijft het stil.
Het zou mij dan ook een zeer verstandige keuze lijken indien de minister aan Elias een vervolg-opdracht zou geven om binnen enkele maanden met een rapport te komen waarin rol, positionering en aansturing van het BIT, inclusief Toezichtsraad, scherp worden neergezet.
Dat zou niet alleen recht doen aan de oorspronkelijke bedoeling van het BIT, maar ook de suggestie voorkomen dat het oordeel over het BIT de resultante is van politieke en ambtelijke beïnvloeding.
Haar vertrek is een teken aan de wand. De politiek, daartoe al dan niet geenthousiasmeerd door de ambtelijk leidinggevenden van de diverse departementen, aarzelt als gebruikelijk met het nemen van wat maatschappelijk een voor de hand liggende beslissing zou zijn namelijk het BIT niet alleen een definitieve status verlenen maar ook meer dwingende bevoegdheden geven en de aanbevelingen van de Commissie Elias (alsnog) overnemen. Het waarom van al dat getreuzel laat zich, vrees ik, raden. Hoe dan ook, als iets bij de huidige stand van ICT-zaken onverantwoord zou zijn, is het wel het verdwijnen van het BIT in 2020. Maar dat zelfs dat geen garantie is voor het nemen van de juiste beslissing, weten we al wat langer.
Het probleem is dat competente mensen bij de overheid op ict gebied er altijd worden uitgeknikkerd en gelabeld worden als negatief of vervelend omdat men het er niet altijd mee eens is, overheids management is een groot scull en dagger operatie waar competentie ict-ers aan de poort worden geweigerd omdat hun niet liegen tijdens sollicitatie gesprekken. Wat er voornamelijk zit (uitzondering hier gelaten) zijn legers van 9 tot 5 tijdschrijvers in dienst van detacheringsbureaus waar men de agenda meekrijgt om altijd te doen wat de baas zegt en zeer zeker niet kritisch zijn en vooral 8-8-8-8 9-9-9-9 of 8-8-8-8-8 te schrijven en om 9 uur s'ochtends aan te treden en met zijn allen in de scrum kring te staan en mee te doen met de poppenkast, zeggen dat alles goed gaat en over 2 weken af is en na 14 dagen er van alles en nog wat bij te halen als excuus dat men niet toveren en zaken in 2 weken kan bouwen die langer dan een maand duren terwijl het 2 weken geleden al duidelijk voor alle technici is dat het niet in 2 weken gebouwd kan worden. Ik blijf erbij het ict probleem bij onze overheid heeft niet met ict te maken maar met cloak and dagger operaties, leugens en niet technische mensen. (hier en daar een uitzondering gemaakt uiteraard).
Ik herhaal het maar steeds weer, de overheid in de breedste zin des woords, dient AL zijn ICT projecten op te hangen aan de System Devellopment Methode (SDM) zodat de overheids programma's ontdaan worden van al dat coderings gepruts op VMBO/MBO niveau van de diverse interne en externe betrokkenen.
Het BIT zou in dat geval cursussen op SDM gebied moeten etameren, standariseren en accorderen, zodat er minstens 90% op de overheids uitgaven op ICT gebied bespaard kan worden.
M.b.v. SDM kunnen programma gebruikers moeiteloos van het ene naar het andere programma's switchen of kunnen via een eenmalige korte cursus, zonder inwerktijd, via uitzendbureau's ingehuurd worden.