ICT-bedrijf levert verkeersinformatie

LogicaCMG is geen onbekende in de telecomwereld. Zijn kennis op dat gebied en de aspiraties op het terrein van verkeersmanagement brachten het bedrijf ertoe een systeem op te zetten waarbij de beperkte locatie-informatie die er is over een ingeschakelde gsm-telefoon, wordt gecombineerd met een digitale wegenkaart. Na wat bewerkingen ontstaat een beeld van autoverkeersstromen - een bron van informatie voor zowel verkeersmanagers als de automobilist zelf, meent LogicaCMG. Het gebruik van de gsm-data betekent dat niet geïnvesteerd hoeft te worden in een dure infrastructuur zoals de sensor-‘lussen’ die momenteel op diverse plaatsen in het wegdek van de snelweg zijn gefreesd. De meerderheid van de automobilisten heeft immers gewoon een gsm bij zich. Dat is ook het voordeel boven de optie die LogicaCMG nog even overwoog: GPS-systemen. "We zagen al vrij snel dat een GPS-oplossing veel te duur is omdat je dan 200 duizend á 300 duizend voertuigen daarmee moet uitrusten om een voldoende grote steekproef te krijgen", zegt Ben Rutten, verantwoordelijk voor marketing & sales MTS bij LogicaCMG. In juni 2003 werd na een succesvol tenderbod met de installatie van een testsysteem begonnen in een gedeelte van de provincie Noord-Brabant. In een gebied van 20 bij 30 kilometer rond Tilburg, Breda, Oosterhout en Waalwijk wordt informatie van Vodafone - door welke gsm-‘cellen’ (dus langs welke antennes) verplaatst een gsm-toestel zich - gefilterd en verwerkt. "Het netwerkmanagementsysteem van de provider is erop gericht je van de ene antenne op de andere te zetten als je je telefoon verplaatst", legt Ben Rutten uit. "Die positieinformatie tappen wij af naar een server die we in de centrale hebben geplaatst. Vodafone haalt er eerst wel zelf de persoonsgegevens van af." De gegevens ondergaan in de centrale een eerste ruwe bewerking. Zo wordt bijvoorbeeld via filtertechnieken vastgesteld of de te volgen gsm zich wel in een auto bevindt. Mensen bellen immers ook in kantoren en in de trein. "Via patroonherkenning en door gebruik te maken van de grote aantallen komen we uit bij de telefoons die zich in auto’s verplaatsen en als je dat matcht met een kaart van het wegennet, kun je een stroom van telefoons op een weg vaststellen." Uit die gegevens is vervolgens de snelheid van een verkeersstroom te halen en met wat extra werk ook de reistijd voor een automobilist die van punt A naar punt B wil. De positionering die met een gsm-systeem mogelijk is, is niet erg nauwkeurig. "We houden daarom een historie bij. Enkele minuten lang wordt gekeken of een telefoon zich verplaatst en daar worden de feitelijk mogelijke routes bij gehanteerd. En op een gegeven moment kun je door logische combinaties vaststellen dat hij alleen een bepaalde route heeft kunnen afleggen." Extra kennis over hoe verkeer zich normaliter op een weg gedraagt, is in het systeem verwerkt. Zo wordt bijvoorbeeld ook het verkeer op een ventweg eruit gefilterd. Tot dusver levert LogicaCMG de resultaten van het meetsysteem maandelijks aan de provincie Noord-Brabant, als basis voor het doen van statistische analyses en voor besluiten over waar men bijvoorbeeld extra informatie aan automobilisten gaat geven. "Dit is de eerste keer dat de overheid verkeersinformatie inkoopt", zegt Anne van Houwelingen, adjunct-directeur bij LogicaCMG en verantwoordelijk voor het MTS-programma. Maar hij ziet veel meer mogelijkheden voor het systeem. "Er zijn maar beperkte mogelijkheden om iets te doen aan het dichtslibben van de snelwegen. De overheid realiseert zich dat je andere manieren moet inzetten om het verkeer te geleiden en daar zijn bijvoorbeeld de provinciale wegen belangrijk bij. In al die wegen lussen inbouwen om aan verkeersgegevens te komen zou onbetaalbaar zijn. Met MTS heb je een infrastructuur die niet gebonden is aan de weg en die informatie geeft over dingen die nu nog niet gemeten worden." Een onafhankelijk onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat MTS secuur genoeg is in het meten van reistijden. Het adviesbureau Goudappel Coffeng heeft veldmetingen gedaan van reistijden over een aantal wegen. Die bleken te kloppen met de tijden die het MTS-systeem opgaf, zowel op de snelwegen in de regio als op de provinciale wegen en de aanrijroutes van en naar de stad. Ook voor interregionaal verkeer zouden de rijtijden bruikbaar zijn, stelt Goudappel Coffeng. Die reistijden kunnen ook direct voor automobilisten interessant zijn, meent Van Houwelingen. "Als je nu op een snelweg in een file staat en je denkt ‘zal ik er hier afgaan of niet?’, dan weet je nooit wat je tegenkomt. Voor je het weet sta je op een polderweg in de file." Alleen al met een redelijk accurate reistijdinschatting voor zijn alternatieve route zou de automobilist dan zeer geholpen zijn. "Je kunt je ook voorstellen dat er partijen zijn in Nederland die dit soort informatie weer kunnen combineren met andere diensten en daar een markt voor zien. Mobiele operators zijn bijvoorbeeld erg bezig met locatiegebonden dienstverlening. Als je informatie zoals ‘waar is de dichtstbijzijnde benzinepomp of McDonalds’ kunt combineren met de tijd die het je kost om daar te komen, dan wordt het veel krachtiger", zegt van Houwelingen. Voorlopig vestigt LogicaCMG zijn hoop echter op de overheid en in het bijzonder op Rijkswaterstaat, die een grotere rol moet gaan spelen in het ‘verkeersmanagement’. Het systeem is schaalbaar genoeg om zonder veel inspanning de rest van de twintig centrales van Vodafone aan te sluiten en heel Nederland af te dekken. Wat in ieder geval níet mogelijk is met MTS is verkeersovertredingen signaleren. Rutten: "Je volgt individuele telefoons, maar het zijn anonieme gegevens. We kunnen dus niet bij opsporingsmethodes ingeschakeld worden. In de systeemarchitectuur is het ook heel duidelijk waar de knip ligt tussen de systemen van Vodafone en die van ons.