Kunnen robots over 15 jaar denken?

“Elke 18 maanden verdubbelt de rekenkracht. Dat is de wet van Moore. Dit is al zo sinds het midden van de vorige eeuw. In dertig jaar tijd, één generatie, zijn computers één miljoen keer sneller geworden. Dat geldt trouwens voor alle apparaten die kunnen rekenen. Over vijftien jaar is de rekenkracht weer tien keer verdubbeld. Wat betekent dit voor ons leven? Kunnen robots tegen die tijd denken, zijn de auto’s dan autonoom, of zijn wij dan misschien onsterfelijk?”, vraagt Steinbuch zich af.

Het zijn grote vragen die hij aansnijdt tijdens de aanstaande Thinkwise Summit. “Tijdens een ontmoeting met de Dalai Lama heb ik hem de speelgoedrobot gegeven en gevraagd of hij dacht dat robots bewustzijn zouden kunnen krijgen. Hij dacht van niet, want spiritualiteit kun je niet namaken met een computer, maar we weten het niet. Dat geldt ook voor de vraag over onsterfelijkheid. Ik stel deze vragen omdat ze ons aan het denken zetten. Want veronderstel dat het wel zou kunnen, wat bekent dat dan voor jonge mensen. In wat voor een wereld leven zij straks?”

Robot
De kern in het betoog van Steinbuch is dat elektronica steeds sneller wordt door ontwikkeld, waardoor software alsmaar belangrijker wordt. Ook de opkomst van AI is daar een voorbeeld van. “Denk bijvoorbeeld aan een robot die autonoom opereert. Als je weet dat computers één miljoen keer sneller worden binnen één generatie, wat kan een robot dan over 30 jaar? En hoe gaan we ons verhouden tot dit soort apparaten? Het toevoegen van normen en waarden aan software en de ethische kant worden daarmee steeds belangrijker.”

In de Verenigde Staten wordt hier weer heel anders mee omgegaan dan in Europa of in China. “In China is privacy geen onderwerp. Maar in Europa zijn wij goed bezig met de focus op responsible en explainable AI, waarbij normen en waarden meegenomen moeten worden in het design. Ook in de Verenigde Naties is het een onderwerp van gesprek, onder andere met betrekking tot het maken van regels rondom oorlogsvoering. Bijvoorbeeld in hoeverre autonome drones mogen worden ingezet. Als je echter naar de huidige oorlog in Oekraïne kijkt, is het de vraag in hoeverre dat wordt nageleefd”, zegt Steinbuch.

Emotie bij technologie
Hij is als hoogleraar verbonden aan de Technische Universiteit Eindhoven, waar hij de leerstoel Systems & Control bekleedt. Met zijn groep werkt hij onder andere aan autonoom vervoer en doet hij mee met de RoboCup Middle Size League, waarin zijn team huidig wereldkampioen is. “De RoboCup-wedstrijden zijn ontstaan in Japan met als doel om in 2050 het beste menselijke voetbalteam te kunnen verslaan. Bij de wedstrijden zijn de regels zo gemaakt dat er na afloop openheid moet zijn over de toegepaste innovaties. Teams zijn verplicht om open te zijn over hun vindingen. Zo hadden wij als team een manier gevonden om de robots te kunnen laten dribbelen. Het jaar erop hadden alle andere teams die innovatie gekopieerd. Dat zorgt ervoor dat je altijd verder moet denken en door moet innoveren. Om innovatie te versnellen geloof ik ook niet dat lineaire processen de weg zijn, ik geloof veel meer in co-creatie. We moeten als wetenschappers ook veel meer onderling samenwerken en ook met het bedrijfsleven”, zegt Steinbuch.

De voetbalrobots spelen de wedstrijden vijf tegen vijf. “Autonoom”, benadrukt hij. “In 2013 vond het wereldkampioenschap in Eindhoven plaats en stond het Nederlandse team in de finale tegen China. Toen wij scoorden, ging het dak eraf. Toen heb ik me gerealiseerd dat mensen ook emotie kunnen hebben bij technologie. Van daar is het een kleine stap naar thuisrobots.”

Naast de RoboCup voetballeague is er dan ook een @Home League waarin robots worden ontwikkeld voor de zorg thuis. Vorig jaar is het team uit de groep van Steinbuch ook in die League wereldkampioen geworden. De ontwikkeling van zorgrobots is volgens Steinbuch noodzakelijk want vanwege de vergrijzing in Nederland zijn er over 10 jaar zo’n 800.000 zorgprofessionals nodig in de Thuiszorg, terwijl er nu ongeveer 400.000 werken. “Die mensen zijn er gewoonweg niet. Dit vraagt om robots die bijvoorbeeld ‘snappen’ waar ze een blikje frisdrank in huis kunnen vinden als je ze dat vraagt. Kortom: de exponentiele groei van rekenkracht zorgt voor een evenzo grote groei in de relevantie van software, in alle aspecten van ons leven.“

Thinkwise Summit 2023: It takes more than tech to transform

Ontdek de nieuwste technologische innovaties tijdens de Thinkwise Summit op 4 oktober in Apeldoorn. Met inspirerende keynote sprekers, interactieve workshops gericht op technologie, bedrijfstransformatie, talent, cultuur en het opbouwen van een gezamenlijk ecosysteem.

Bezoek de sessie van Maarten Steinbuch, waarbij de vraag 'Zijn robots onze vrienden?' centraal staat. Maar dat is slechts het begin. Deze Summit brengt toonaangevende experts van onder andere Danone, Omoda en IND samen om hun inzichten en ervaringen te delen over het opbouwen van duurzame ondernemingen. Met als uitgangspunt dat het hebben van de juiste technologie essentieel is, maar ook slechts het startpunt. Meld je gratis aan