Deze Nederlandse cloudbedrijven gaan de strijd aan met de heersende techreuzen

De twee Nederlandse initiatieven The Good Cloud en Leaf Cloud werden in het afgelopen jaar al eens in de Amsterdamse gemeenteraad geopperd as privacyvriendelijk en veilig alternatief voor Amerikaanse monopolisten waarmee de gemeente óók in zee zou kunnen gaan. Raadsleden noemden het een gemiste kans dat Amsterdam ervoor kiest in zee te gaan met Microsoft, een van de monopolisten binnen de techwereld. “En dat terwijl er serieuze risico’s kleven aan het gebruik van commerciële clouddiensten op het gebied van privacy, cyberveiligheid en afhankelijkheid”, zo schreven de raadsleden.

Publieke waarden nastreven

“Wat het is: bedrijven als Microsoft zijn niet illegaal bezig, maar wij vinden dat het beter kan”, vertelt Kay Eeftink, één van de mensen die aan de basis stond van The Good Cloud. “Er zijn diverse alternatieven voor de technologie van techreuzen. Waaronder de diensten van Nextcloud, Collabora en OnlyOffice en diverse andere opensource-oplossingen. Die zijn niet alleen Europees, maar gaan ook beter om met publieke waarden.”

The Good Cloud begon als afsplitsing van het bedrijf 360 ICT tijdens een interne zoektocht naar een cloudoplossing waarbij gebruikers niet hoeven te vrezen dat data wordt bekeken, geanalyseerd of verkocht, zo vertelt Eeftink. Het team groeide door de jaren van 2 naar 13 opensource-medewerkers. Er werd onder meer gebouwd aan een fysiotherapienetwerkomgeving waarmee nu zo’n 12.000 fysiotherapeuten hun dagelijks werk doen

Volledige controle over alle aspecten

Het gebruik van technologie van Amerikaanse techreuzen zou niet vanzelfsprekend moeten zijn, vinden Eeftink en zijn collega’s. Zeker niet in het onderwijs, waar de verdienmodellen van Amerikaanse techreuzen steeds meer als een probleem worden beschouwd. Er zijn inmiddels door de overheid diverse privacy-onderzoeken afgerond waarbij nieuwe risico’s worden opgemerkt. “Het is ‘niet oké’ wanneer kinderen al op jonge leeftijd geprofileerd worden voor welk businessmodel dan ook”, zegt Eeftink. “Er moet een veilige digitale ruimte zijn waarin medewerkers kunnen vertrouwen op publieke waarden.” Bij The Good Cloud wordt data opgeslagen op eigen hardware. “Zo hebben wij zelf volledige controle over alle aspecten van onze dienst.” The Good Cloud is onder meer lid van public spaces en de coalitie Eerlijk Digitaal onderwijs.

Het aantal mensen dat zich aangesproken voelt door de principes van The Good Cloud groeit, zegt Eeftink. Dat is te merken in het klantenbestand van de organisatie. “We draaien momenteel diverse projecten, waaronder bij veiligheidsdiensten, overheden, ziekenhuizen en diensten waarbij er zeer privacygevoelige data verwerkt wordt. Onder meer de Ziekenhuisgroep Twente is een klant bij The Good Cloud. De organisaties die bij ons aankloppen willen over het algemeen geen risico lopen met ‘bondgenoten’ die meekijken in onze data. Dat geldt niet alleen voor de hosting. De gebruikelijke Office-functionaliteiten kunnen ook worden geleverd binnen NextCloud, waarmee wij samenwerken.”

‘Niemand wil de eerste zijn’

Volgens Eeftink is er sprake van een transitieperiode. “Vaak is de directie bang om de eerste school te zijn die overgaat naar iets anders dan Microsoft of Google. Inmiddels hebben we twee basisscholen volledig overgezet naar werken met The Good Cloud. Dat is voor iedereen even wennen, maar als het lukt is het de moeite waard. Het was voor ons zeker een feestmomentje toen de eerste twee scholen volledig waren losgekoppeld van Google Suite. Om dat te bereiken is er echter wel heel veel bereidheid nodig bij medewerkers binnen de school.” Er is nog een lange weg te gaan, want in de dagelijkse praktijk blijkt het soms erg lastig om Amerikaanse techreuzen helemaal buiten de deur te houden. “Dat merken wij zelf ook, bijvoorbeeld het plannen voor vervoer naar voetbalwedstrijden van kinderen; zo’n beetje iedere groep ouders gebruikt daarvoor Whatsapp.”

Toch lijken steeds meer organisaties zich bewust van risico’s rondom Amerikaanse techreuzen. Bij intakegesprekken met nieuwe klanten merkt Eeftink dat er steeds vaker gevraagd wordt wáár de data van The Good Cloud staat. “Eerder was dat nooit een issue. De prijs is natuurlijk nog wel een heel belangrijk struikelpunt. Google en Microsoft ‘drukken’ de kleinere partijen momenteel meestal uit de markt. “We hebben niet de schaalvoordelen die deze bedrijven wel hebben. In dat opzicht hebben we een stukje hulp nodig van onze klanten. Die zijn niet altijd bereid om een paar honderd euro meer te betalen per maand, maar als je uitlegt wat de voordelen zijn, is die bereidheid er vaak wel.”

Volledig zonder techreuzen werken

Een organisatie volledig zonder Microsoft, Google, AWS of IBM laten werken is zeker mogelijk, zegt Eeftink. Maar organisaties gaan 100% falen wanneer ze zomaar zonder enige voorbereiding overstappen. “Er is simpelweg implementatietijd nodig, omdat het even anders werken is dan voorheen. De omgeving moet eerst goed ingericht worden. Daar is hulp bij nodig. De pure technologie van de Amerikaanse techreuzen is super goed, Teams bijvoorbeeld, is een miljardenproduct.” Het duurt even voordat een jarenlange Office-gebruiker moeiteloos OnlyOffice en Collabora gebruikt. “Wanneer je daar geen rekening mee houdt, faalt de overstap hoe dan ook.” Maar Eeftink gelooft: “Als een organisatie het écht wil, kan het gewoon. “Wij zijn zelf het bewijs, wij werken al jaren op deze manier.”

Bedrijven die graag minder ‘Amerikaans’ willen werken doen er volgens Eeftink goed aan om eerst met een of enkele diensten te beginnen en dit langzaam uit te breiden, totdat het vanzelfsprekender wordt om met opensourceproducten te werken. Een groot Europees bedrijf dat kan wedijveren met Microsoft of Google gaat er volgens Eeftink nooit komen. “Deze worden gewoon uit de markt gedrukt. Om een volwaardig alternatief te vormen is samenwerking van Europese initiatieven nodig.” Ook een actievere rol van de overheid zou kunnen helpen.

‘Overheid moet zich aan zijn eigen regels houden’

Eeftink zou bijvoorbeeld graag zien dat de overheid zich beter aan zijn eigen regels en voorschriften gaat houden. “De overheid beveelt steeds open source aan, maar gebruikt zelf allerlei excuses om vast te houden aan de oude werkwijze.” Ook zou Eeftink graag zien dat de minister van Onderwijs een uitspraak doet over werken met Amerikaanse technologie. “Wij pakken nu de rol op die de overheid eigenlijk zou moeten vervullen, door onze scholen te beschermen tegen de Amerikaanse datahonger en ze over te zetten op alternatieven zoals NextCloud. Het mooiste zou zijn als de overheid ons overbodig maakt door zelf daadkracht te tonen.”