IBM-computer Watson speelt tegen quizwinnaars

Het idee om aan de weg te timmeren met een wedstrijd tegen quizdeelnemers dateert van zo’n 4 jaar geleden. Doel van dit project is computers te ontwikkelen die niet alleen zoektermen en sleutelwoorden kunnen interpreteren maar ook de context van een vraag, bijbedoelingen en andere subtiele aspecten kunnen “begrijpen”. In april 2009 onthulde IBM al dat het aan het Jeopardy-project werkte in het zogeheten DeepQA-project. Binnenkort is het dan zover dat de computerfabrikant zich aan een openbare krachtmeting waagt.

Winnaar ontvangt 1 miljoen dollar
Het 3-daagse evenement begint op 14 februari 2011 en zal zich uitstrekken over drie rondes, net als de echte tv-quiz Jeopardy. De winnaar ontvangt 1 miljoen dollar. IBM heeft beloofd dat geld aan een liefdadig doel te schenken als de computer zegeviert.

De opnames vinden plaats in het onderzoekslab van IBM in Yorktown Heights in de staat New York. De computer neemt het op tegen 2 Jeopardy-veteranen: Ken Jennings en Brad Rutter. Jennings heeft meer rondes van de quiz gewonnen dan welke andere deelnemer dan ook, terwijl Rutter het meeste prijzengeld in de wacht heeft gesleept.

Deelnemer moet vraag bij antwoord bedenken
Jeopardy is een quiz over triviale onderwerpen waarbij de drie kandidaten niet een vraag, maar het antwoord voorgelegd krijgen. Daarbij moeten ze de bijpassende vraag bedenken. Het basisidee is ook onder andere namen, zoals ‘What's the question’, uitgewerkt. De eerste uitzending van Jeopardy door NBC vond plaats in 1964. Afgezien van diverse onderbrekingen wordt de quiz nog steeds uitgezonden, dit seizoen door het tv-netwerk CBS.

Algoritmen houden rekening met context
IBM zet een server in met Power7-processors. Het systeem is Watson gedoopt, naar IBM’s grondlegger Thomas J. Watson. Onder leiding van onderzoeker Dave Ferruci hebben 20 wetenschappers van IBM de technologie voor Watson ontwikkeld, meldt persbureau Bloomberg. Ze hebben algoritmen ontwikkeld die naar relevante informatie zoeken, onder andere op basis van de context. Er is een kennisdatabase opgebouwd met behulp van kranten, tijdschriften en andere informatiebronnen.

Computer berekent mate van vertrouwen in gevonden antwoord
Tijdens de wedstrijd krijgt Watson de aanwijzingen in getypte vorm, terwijl ze worden voorgelezen aan Jennings en Rutter. De computer zoekt in de database het correcte antwoord en berekent de mate van vertrouwen in de juistheid van het antwoord. Ligt dat vertrouwen boven een bepaalde drempelwaarde, dan spreekt Watson zijn oplossing hardop uit.

Ter voorbereiding heeft Watson al proefwedstrijden gespeeld tegen ruim 50 vroegere deelnemers aan Jeopardy. De ervaringen zijn gebruikt voor het ‘fijnregelen’ van de software. Ferruci wil niet zeggen hoeveel van die tests de computer heeft gewonnen.

Meer informatie over het DeepQA-project en de Jeopardy! Challenge staat op de website van IBM's onderzoekslab.