Hoe groter de gemeente des te duurder de IT

Dat stelt M&I/Partners vast op basis van zijn ICT Benchmark Gemeenten 2016. Voor dat onderzoek werden de kosten de geïnventariseerd bij 24 gemeenten. 

Professional partner Jos Smits van M&I/Partners noemt de stabilisatie van ICT kosten in het licht van de decentralisaties en de toenemende afhankelijkheid van ICT 'opmerkelijk': “Ondanks de majeure omvang is de impact van de overheveling van zorgtaken naar de gemeenten op ICT-gebied beperkt gebleven.”

Een andere opmerkelijke bevinding is dat grote gemeenten niet goed in staat blijken schaalvoordeel in ICT-operaties te realiseren. Bij grote gemeenten (100.000+) bedragen de ICT-kosten gemiddeld 76 euro per inwoner. Dat is aanzienlijk meer dan het gemiddelde voor kleinere gemeenten (100.000-). Voor hen bedragen de gemiddelde ICT-kosten 59 euro per inwoner. De onderzoekers van M&I wijzen voor deze ongerijmdheid een aantal oorzaken aan:

• er is sprake van een omvangrijker takenpakket voor de grotere gemeenten die ICT-kosten met zich meebrengen (bijvoorbeeld een parkeervergunningapplicatie);
• meer complexiteit, dat uit zich vooral in extra capaciteit in de informatisering en extra bureaucratie;
• hogere kwaliteit van de dienstverlening met name op het gebied van servicewindow en continuïteit.

Door de invoering van de ‘drie decentralisaties in het sociale domein’ is de gemiddelde gemeentebegroting van de deelnemers met 9,8 euro gegroeid. Eén derde van de gemeentebegroting gaat op aan ‘het sociale domein’ (de verzameling van (nieuwe) zorgtaken, bijstandsuitkeringen en andere welzijnsuitgaven). De ICT-kosten zijn echter gelijk gebleven waardoor het percentage ICT-kosten van de begroting gedaald is van 2,5 procent naar 2,2 procent .

Verborgen kosten

“De ICT-kosten voor het sociale domein zelf zijn met 60 procent  toegenomen. Gemeenten hebben afgelopen jaar nieuwe software aangeschaft om de taken uit te kunnen voeren. Om die uitgaven op te vangen hebben andere afdelingen minder ICT-projecten uitgevoerd. De totale ICT kosten zijn immers niet gestegen.” vertelt adviseur  Gerrit Duits van M&I. Een andere verklaring voor de stabiele ICT-kosten zit in verborgen ICT-kosten. “ICT wordt soms ook door de afdeling sociaal domein zelf aangeschaft uit het transitiebudget, zonder dat de afdeling ICT dat weet. De ICT-manager is niet meer volledig in regie over de ICT in het gemeentehuis” aldus Gerrit Duits.

“Deze verborgen ICT-kosten en de verplaatsing van de investeringsruimte van andere domeinen naar het sociale domein roepen ook de vraag op of deze strategie is vol te houden. De investeringen in het sociale domein zijn nog niet afgerond en ook op de andere domeinen staan de ontwikkelingen niet stil. Denk bijvoorbeeld aan de nieuwe Omgevingswet en de ontwikkelingen op het gebied van data, privacy en informatieveiligheid. De verwachting is dat de ICT-kosten de komende jaren moeten stijgen.” zegt Jos Smits.

De ICT Benchmark Gemeenten wordt sinds 2004 jaarlijks door M&I/Partners uitgevoerd bij meer dan 75 gemeenten. De ICT Benchmark geeft inzicht in de ICT-kosten en de kostenontwikkeling van de eigen gemeente én vergelijkt deze met andere gemeenten. De twaalfde ICT Benchmark Gemeenten start in maart 2017.