Het ‘Internet of Energy’ is nog niet stuk

Om dit allemaal op elkaar af te stemmen is nieuwe energiemanagementtechnologie nodig, die voor een deel in huishoudens terecht zal komen. Hoe we die technologie ontwerpen heeft invloed op de machtsverhoudingen binnen het energienet en op de (her)verdeling van energie en geld. Op dit moment zijn de meeste energieleveranciers in handen van multinationals (Vattenfall, EON, Eneco als onderdeel van Mitsubishi) en ook het warmtenet wordt gedomineerd door een beperkt aantal partijen. De energietransitie - waarin coöperaties en burgers zelf energie opwekken - biedt kansen om hen meer zeggenschap te geven en om de waarde die zal ontstaan direct bij de burgers terecht te laten komen.

Daarvoor is op met name drie fronten werk te doen: open standaarden zodat verschillende systemen met elkaar praten, open-source technologie zodat het systeem voor iedereen transparant en toegankelijk is, en het versterken van gemeenschappen die met elkaar energie en data kunnen uitwisselen.

Bedrijven bouwen met hun datamacht een monopoliepositie

De geschiedenis van het internet laat zien dat op een markt waar veel data gegenereerd worden, partijen dankzij hun ‘datamacht’ monopolieposities creëren. Om dit te voorkomen voor het ‘Internet of Energy’, moet er niet alleen worden geïnvesteerd in open standaarden (zoals de nieuwe ‘Internet of Things’ standaard ‘Matter’, omarmd door bigtech), maar juist ook in opensourcetechnologie en de gemeenschappen die hier gebruik van maken. Want alleen dan kan de controle over de waarde die wordt gecreëerd, als er bijvoorbeeld zonne-energie tussen leden wordt uitgewisseld, bij de energiegemeenschap en haar leden zelf terecht komen, en niet bij een private partij.

De meer dan zevenhonderd energiecoöperaties in Nederland lijken zich hiervan bewust en ontwikkelen samen opensourcesoftware. En op nationale, Europese en internationale schaal zien we dat veelbelovende opensourceoplossingen door partijen zoals REScoop, Flexmeasures, Alliander en de Linux Energy Foundation met elkaar worden verbonden en via het populaire Home Assistant (ook open source) in de praktijk worden gebracht.

Achteraf moet nu veel herstellend werk worden verricht om het internet weer in lijn te brengen met publieke waarden. Laten we hopen dat de synergie tussen energiecoöperaties en opensource-initiatieven een voorteken is dat het Internet of Energy van meet af aan op maatschappelijke waarden wordt gestoeld.