Rechter doet weinig om monopolie van Google aan te pakken

De Amerikaanse overheid had stevige eisen bij aanvang van de rechtszaak tegen de monopoliepositie van Google op de zoek- en advertentiemarkt. In het grote pakket aanbevelingen die rechter Metha voorgeschoteld kreeg, stonden suggesties als het afstoten de Chrome-browser, het Android-besturingssysteem en zou het de omstreden deal met Apple moeten stopzetten. Toch besloot Mehta tot niets van dit ales.

In zijn uitspraak stelt de rechter dat Google alleen bepaalde gebruikersdata hoeft te delen met gekwalificeerde concurrenten. Daarbij gaat het om oppervlakkige data, want het mag zijn geheime algoritmes en advertentiegegevens voor zichzelf houden. Ook mag Google in de toekomst geen exclusieve afspraken meer maken zoals het nu met Apple heeft (waarbij Google als standaard zoekmachine op mobiele apparaten geplaatst wordt).

Om te garanderen dat Google niet stiekem toch een deal ergens sluit, komt het bedrijf zes jaar lang onder toezicht te staan van een technische commissie. Die krijgt als opdracht om uit te kijken naar nieuwe tekenen van machtsmisbruik.

Opmerkelijke redenering van de rechter

Het is natuurlijk al veel langer bekend dat Google jaarlijks miljarden betaalt aan Apple om als standaard zoekmachine te mogen dienen op onder andere de iphone. Iets wat voor Apple in 2020 ruim een kwart van de winst betekende. En blijkbaar struikelde Mehta daarover. Hij oordeelde dat het stopzetten van de deal met Apple en gelijksoortige afspraken met andere partijen, schadelijk zou zijn voor de ontvangende partijen en mogelijk zelfs consumenten zou raken.

Google noemt de uitspraak vanzelfsprekend volledig terecht. Ook de beurs reageerde positief op het nieuws, want de koers van het bedrijf schoot kortstondig omhoog.

Toch zijn veel critici het niet eens met de zwakke aanpak van de rechter. Zo stelt een de Amerikaanse burgerrechtenorganisatie American Economic Liberties Project dat je iemand niet kunt veroordelen voor bankroof om hem vervolgens alleen een bedankbriefje te laten schrijven voor de buit. 

De opkomst van AI verandert de zaak, blijkbaar

Een opvallende reden voor de milde aanpak is de opkomst van generatieve AI. Volgens Mehta heeft kunstmatige intelligentie de concurrentie op de zoekmarkt flink opgeschud sinds de zaak begon. Waar Google eerder als onaantastbaar werd gezien, zouden nieuwe AI-toepassingen nu een serieuze bedreiging vormen voor de monopolie-positie van het bedrijf.

Dat de rechter de opkomst van generatieve AI aanhaalt is nog opmerkelijker te noemen, als je bedenkt dat dit maar beperkt relevant is op de zaak. Die was toegespitst op de monopoliepositie op de zoek- en advertentiemarkt, waar Google nog steeds overduidelijk heer en meester is. Tot op heden blijft Google zelf ook aangeven dat AI geen impact heeft op het zoekvolume en daarmee ook niet op de advertentie-inkomsten.

Maar het laatste woord over de zaak is nog niet gesproken. Het heeft er namelijk alle schijn van dat het Amerikaanse ministerie van Justitie zich opmaakt voor een jarenlange strijd tegen de techgigant, aangezien het waarschijnlijk in hoger beroep gaat tegen de uitspraak van Mehta.