IT-projecten overheid gieren miljard uit budget

Een van de meest in het oog springende missers is een project bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst IND. Een project begroot op 1,2 miljoen euro kost de maatschappij uiteindelijk 29 miljoen euro. Het systeem had in 2015 moeten worden opgeleverd maar is naar verwachting pas volgend jaar zomer klaar. Ook de verbetering van het online identificatiesysteem DigiD gaat goed mis. Begroot op 4 miljoen, kost het inmiddels 25 miljoen euro en de beoogde ontwikkeltijd is al met een factor drie overschreden.

Voor alle 125 projecten die het Financieele Dagblad heeft onderzocht, was een budget beschikbaar van ruim 2,5 miljard euro. De totale kosten bedragen op dit moment echter al 3,5 miljard euro, een overschrijding van 1 miljard euro. Het FD maakte gebruik van een lijst die het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft opgesteld. 22 van de projecten op die lijst melden al een budgetoverschrijding van minimaal 100 procent.

Werkelijke kosten hoger

De inschatting van de budgetoverschrijdingen is vermoedelijk nog aan de conservatieve kant. Veel van de projecten die al afgerond hadden moeten zijn, blijken nog wel jaren langer nodig te hebben volgens de huidige inschatting. Maar ook die inschatting kan verkeerd blijken. Een voorbeeld is een vernieuwing van een systeem bij de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Op de lijst van Binnenlandse Zaken staat het project vermeld met een einddatum op 31 december 2017 en een kleine overschrijding van het budget. Onlangs bleek echter uit een rapportage aan de Tweede Kamer dat het project niet af is voor 31 december 2019 en de kosten naar verwachting oplopen van de gereserveerde 36 miljoen euro naar 95 miljoen euro.

BIT kan missers niet voorkomen

Het Bureau ICT Toetsing (BIT) - dat na de parlementaire enquêtecommissie in 2012 werd ingesteld - heeft zo blijkt nog niet het gewenste effect gehad. Dit bureau moet als onafhankelijk toezichthouder de voortgang en de budgetoverschrijdingen in de gaten houden zodat de grote ICT-missers die in het verleden hadden plaatsgevonden uit zouden blijven. Al de projecten die op de lijst van Binnenlandse Zaken staan, vallen onder het werkingsgebied van BIT. Echter niet alle projecten van de overheid staan er op. Het gaat namelijk alleen om de nieuwbouw van systemen. Maar bijvoorbeeld het uit de hand lopen van onderhoud aan systemen van de Belastingdienst valt buiten het aandachtsgebied van BIT. Ook de projecten van Defensie mogen niet openbaar worden gemaakt en komen dus niet op de lijst voor.