Zoeken in bergen politieke informatie kan echt sneller

Politiek Den Haag is eigenlijk een bijenkorf van informatie. Een beperkt aantal mensen werkt binnen aan het politieke proces, maar er is een enorm ecosysteem daarbuiten dat informatie als grondstof aanvoert voor dat proces. Wat er uit de korf naar buiten komt, is voor velen belangrijk, maar heel omvangrijk, vaak stroperig en - in tegenstelling tot een natuurlijke bijenkorf - niet altijd zoet en makkelijk verteerbaar.

Polpo is een startup - of misschien al een scale-up – die de verteerbaarheid van de uitkomsten van het politieke proces enorm verbetert met de inzet van kunstmatige intelligentie. Rondom de politieke kern zijn heel veel mensen sterk afhankelijk van wat er in de politieke arena wordt besloten. Denk aan uitvoeringsorganisaties, provincies, gemeenten, brancheverenigingen, lobbyclubs, advocaten, juristen, beleidsmedewerkers van bedrijven en journalisten. Maar ook de politieke partijen zelf.

Vaak hebben de Den Haag-watchers een specifiek terrein waarin ze geïnteresseerd zijn. Maar die details zijn soms lastig te vinden in de veelheid van rapporten, kamerbrieven, antwoorden op kamervragen en verslagen van commissievergaderingen. Dus zit er niets anders op dan lijvige documenten doorspitten op zoek naar een paar belangrijke alinea’s. Er zijn ‘public affairs’-bureau’s die dergelijk monnikenwerk voor geïnteresseerden uit handen nemen. Maar ook bij die bureaus’ komt het neer op handwerk. Dat is duur en er zitten grenzen aan wat mensen op een dag aan teksten kunnen verwerken.

Dat kan beter

Kunstmatige intelligentie heeft dat probleem niet, bedachten drie vrienden. Caspar Pille werkte bij zo’n ‘public affairs’- bureau en Johan van Zaanen en Desmin Dekker hadden daar wel een idee bij vanuit hun werk bij een consultancybureau op het gebied van procesmanagement. Van Zaanen: “Desmin en ik werkten destijds bij You-Get. Onze werkgever zag de potentie van deze nieuwe oplossing en wilde investeren. Van Zaanen had in zijn werk al ervaring met het creëren van algoritmen om ongestructureerde data te doorzoeken. Als voorbeeld noemt hij dat het voor verzekeraars efficiënter is om schadeclaims geautomatiseerd door te zoeken op contextgevoelige trefwoorden.  

Die ervaring hebben ze ingezet voor het creëren van algoritmen om in openbare data te zoeken. Hun bedrijf Polpo heeft in vier jaar tijd meer dan duizend professionals weten te interesseren voor een abonnement op het gereedschap. Dat zoekt in een veelheid van bronnen naar de documenten die vermoedelijk het bekijken waard zijn. Bovendien worden in elk van de geselecteerde documenten die passages eruit gehaald, waarin de interessante details te vinden zijn. “Eigenlijk bootsen we de handelingen die wij als mens doen, gewoon helemaal na. Ben je geïnteresseerd in energie en klimaat en je vindt documenten die gaan over warmtepompen, klimaatverandering en verduurzaming van huizen, dan klopt de context. Maar staat er 'energie' in documenten over onderwijsveranderingen - ik noem maar iets - dan weet je dat het woord ‘energie’ in die context meer gaat over inspanning. Het is eigenlijk een Boolean search maar dan veel fijnmaziger op basis van de slimme filters die we hebben ingebouwd.”

Bij You-Get werd voor de zoekalgoritmen op ongestructureerde data de Watson-technologie van IBM als basis gebruikt. Het drietal heeft wel gekeken of alternatieven beter geschikt waren voor hun doel maar kwamen toch terug bij Watson vanwege de mogelijkheden om heel transparant te werk te gaan. “In de politiek is de herleidbaarheid essentieel. We willen dat het gewoon echt altijd klopt. Er is eigenlijk geen ander product waarmee dat lukt, zeker toen we begonnen niet.”

Zelf lezen en beslissen

Het algoritme geeft vanwege de hoge eis aan correctheid dan ook geen samenvattingen van rapporten, zoals misschien met large language models (LLM’s) als GPT inmiddels wel heel redelijk zou kunnen. Maar de Polpo-eigenaren willen dat de gebruikers van het gereedschap zelf de relevante teksten lezen en conclusies trekken.

Het trainen van de algoritmen met behulp van supervised learning heeft volgens Van Zaanen, zeker in de beginperiode, wel heel veel tijd gekost. Omdat slechts één set algoritmen de basis vormt van de verschillende configuraties van het Polpo-abonnement, is dat werk inmiddels sterk verminderd. Maar Polpo is tegelijk hard bezig met een uitbereiding van de dienstverlening. “We hebben onlangs ook de informatie vanuit Brussel, provincies en gemeenten toegevoegd. Het abonnement is modulair opgebouwd op het aantal gebruikers en op de typen bronnen.”

De oprichters kijken continu of er nieuwe kansen liggen om het werk van professionals die politieke informatie volgen te vergemakkelijken. Van Zaanen geeft aan dat de feedback van de doelgroep wel vanaf het begin een heel belangrijke rol heeft gespeeld in de ontwikkeling en uitbreiding van het Polpo-hulpmiddel.

Financiering geen probleem

De drie hebben een droomstart gehad met hun bedrijf. Omdat de You-Get-eigenaren wel wilden investeren in hun idee, konden de oprichters eerst blijven werken in hun oude functie tot Polpo al hun aandacht vroeg. Dat was overigens wel een lastig moment, vertelt Van Zaanen. “Het besluit wanneer het goed genoeg is, wanneer je van plan naar product gaat, dat je de eerste klanten moet overtuigen op basis van een idee en een vooruitzicht, dat is heel spannend.” Maar ook het doorzettingsvermogen is flink op de proef gesteld. “Als je van tien naar veertig naar meer dan honderd klanten gaat, krijg je te maken met schaalbaarheidsuitdagingen. En met dingen die je gewoon nooit had voorzien. Eigenlijk is het lastigste moment om door te gaan wanneer het echt heel erg tegenzit. Dat kan in de techniek zitten, maar ook bij het bepalen van de roadmap, eigenlijk op elk vlak.”

Het voordeel was wel dat we veel hulp kregen vanuit You-Get. De investeringen in het begin kon Polpo al vrij snel aanvullen met cashflow waardoor het op eigen kracht verder kon. “Dat is niet echt een spannend verhaal”, lacht Van Zaanen. Ook bij het werven van IT’ers heeft hij weinig uitdagingen gehad. Het bedrijf heeft nu meer dan vijf IT’ers in dienst, maar de organisatie moet waarschijnlijk wel verder groeien wanneer besloten wordt ook in het buitenland naar getalenteerde IT’ers te zoeken.

Groeien is nieuwe uitdaging

Hoe het bedrijf verder moet groeien is nu wel een belangrijk punt van aandacht. Van Zaanen breidt zelf zijn vaardigheden uit door naast zijn werk nog een MBA-opleiding te volgen. Ook heeft Polpo inmiddels een raad van advies die de oprichters van gevraagd en ongevraagd advies voorziet. Daarnaast zijn de investeerders ook nauw betrokken. Maar Van Zaanen zegt ook veel te hebben aan het sparren met andere oprichters zoals in de Dutch Startup Association. “Je ontmoet daar professionals uit heel veel verschillende sectoren. Daar leren we veel over hoe je groeit, hoe je teams bouwt en hoe je met financiering omgaat. We noemen onszelf nog een startup, maar eigenlijk zijn we misschien al wel een scale-up.