Gekraakte software lekt naar ontwikkelaar

De werkgever is daar niet van op de hoogte en gaat ervan uit dat de werknemer gebruik maakt van de door de werkgever aangeschafte licenties voor het pakket. De werkgever krijgt een claim van de softwareontwikkelaar. Is de werkgever aansprakelijk?

Dit is geen hypothetische situatie. In juni van dit jaar deed de rechter uitspraak in een zaak waarin een onderneming een claim gepresenteerd kreeg van ongeveer 450.000 euro voor het gebruik van gekraakte ontwerpsoftware door een werknemer. Uit een vonnis van anderhalf jaar eerder in een vergelijkbare zaak volgt dat een werkgever een claim kreeg van ongeveer 110.000 euro. In beide gevallen werd aansprakelijkheid van de werkgever vastgesteld, maar werd een lagere vergoeding toegewezen dan gevorderd, waarover hieronder meer.

Beveiligingsmechanisme

Het gebruik van gekraakte software is softwareontwikkelaars een doorn in het oog. Er worden om die reden forse bedragen uitgegeven aan het opsporen en bestrijden daarvan. De softwareontwikkelaars gebruiken daarbij ook technische middelen. De softwarepakketten die onderwerp van het geschil waren, hadden een soort beveiligingsmechanisme. Zodra de software wordt gebruikt zonder geldig licentiebestand, stuurt de software informatie - onder meer over het Mac-adres en het IP-adres van (de netwerkkaart van) de computer - naar de servers van de softwareontwikkelaar. Die kan vervolgens trachten te achterhalen waar en door wie de gekraakte software wordt gebruikt.

Er kan een schadevergoeding worden gevorderd

Originele software kan auteursrechtelijk worden beschermd. Het kan bijvoorbeeld gaan om een origineel vormgegeven interface, maar ook om sourcecode waarin creatieve keuzes zijn gemaakt. Door het downloaden en gebruiken van een gekraakte versie van beschermde software, wordt inbreuk op de auteursrechten gemaakt. De softwareontwikkelaar kan vorderen dat het gebruik daarvan wordt gestaakt. Ook kan er schadevergoeding worden gevorderd.

Aansprakelijk

Als de gekraakte software wordt gebruikt door een werknemer, dan kan de werkgever aansprakelijk zijn. Een werkgever is aansprakelijk voor een fout van een werknemer die een bepaalde taak vervult, als (i) de kans op de fout door de opdracht tot het verrichten van die taak is vergroot en (ii) de werkgever zeggenschap had over de gedragingen waarin die fout is gelegen. Er moet sprake zijn van een zogenaamd ‘functioneel verband’ tussen de opgedragen werkzaamheden en de foutieve gedraging. Zo’n functioneel verband wordt in de rechtspraak al snel aangenomen. Daar kan ook sprake van zijn als de fout buiten werktijd of op een andere locatie dan de werkplek wordt begaan. Evenmin is doorslaggevend of bijvoorbeeld een eigen laptop wordt gebruikt of die van de werkgever.

De werkgever is aansprakelijk

Van een designer die tijdens zijn werk gebruik maakt van gekraakte 3D-ontwerpsoftware zal dat functionele verband al snel worden aangenomen, zelfs als de werkgever daar geen kennis van had. Het gevolg is dat de werkgever aansprakelijk is voor de schade die door het gebruik van de gekraakte software wordt veroorzaakt.

Boete

Een rechter haakt voor de bepaling van de schade vaak aan bij de licentievergoeding die normaal gesproken betaald had moeten worden. Als er gebruik wordt gemaakt van een volledig gekraakt softwarepakket waarbij alle modules toegankelijk zijn, is het de vraag: moet in dat geval de (maximale) licentievergoeding worden betaald voor het gehele pakket of enkel de licentievergoeding voor dat deel dat door de onbevoegde gebruiker wordt gebruikt? In de rechtszaken die ik hierboven noemde, claimde de softwareontwikkelaar de volledige licentievergoeding omdat de pakketten volledig waren gekraakt.

In beide rechtszaken werd echter beslist dat enkel gekeken moet worden naar de modules die daadwerkelijk door de gebruiker van belang waren. In beide zaken werd daarom een (lagere) schade begroot van ongeveer 25.000 euro.