Ziekenhuissector start grootschalig tele-oncologieproject

De andere helft wordt bijeengebracht door de 30 ziekenhuizen die een samenwerkingsverband hebben gevormd.
Nederland BreedbandLand werkte de afgelopen anderhalf jaar aan de opschaling van het project Teleconsultatie in de oncologie, dat is gebaseerd op enkele bestaande succesvolle toepassingen. Het onafhankelijk samenwerkingsverband van overheid en bedrijfsleven dat maatschappelijke en economische sectoren helpt beter en slimmer gebruik te maken van breedband, loste knelpunten op in de techniek en de organisatie en bracht een aantal regio’s bijeen, waardoor het project is verbreed naar dertig ziekenhuizen.

Geen core business
“Ik denk niet dat het het zorgveld zelf gelukt was dit op zo’n korte termijn te realiseren. Tot dusver is het lastig gebleken om in de zorg tot landelijke opschaling van best practices met ICT-gebruik te komen. Het is niemands core business. Vaak komen telezorgprojecten niet veel verder dan de eigen ziekenhuismuren. En áls hen gevraagd wordt te kijken naar grootschalige projecten als deze, belandt het al snel op de grote stapel. Nu is gezorgd voor opschaling van een unieke omvang, kunnen de deelnemende zorgpartijen het stokje van ons over nemen”, zegt Ed Mos, die innovatieadviseur gezondheidszorg bij Nederland BreedbandLand is.
Het project wordt dan ook geleid door de zorgsector zelf. Coördinator is het Integraal Kankercentrum Zuid in Eindhoven.Drie van de negen Integrale Kanker Centra die ons land telt – Zuid, Midden-Nederland en Noord – hebben een coördinerende rol. “De drie regio’s zullen het tempo van de uitrol de komende weken in overleg met de deelnemende ziekenhuizen vaststellen. Mos: “Ik weet dat er in Friesland al een aantal ziekenhuizen gebruikmaken van het glasvezelnet dat alle Friese ziekenhuizen met elkaar verbindt. Daar is uitrol dus technisch nu al mogelijk. En in Brabant wordt al langer gesproken over virtuele gynaecologische oncologiebesprekingen. Omdat zij wisten dat dit project eraan kwam en er geld beschikbaar zou komen voor dit teleconsultatieproject, hebben zij even een pas op de plaats gemaakt. Maar nu de kogel door de kerk is, gaan zij in januari meteen van start met hun project. Maar voor ziekenhuizen waar nog wordt gewerkt met ISDN, of ziekenhuizen die midden in een nieuwbouwfase zitten, zal het wat lastiger zijn op korte termijn met de uitrol te beginnen.”

Niet dichttimmeren
Naar schatting zullen binnen twee jaar zo’n duizend zorgprofessionals gebruik maken van de videoconferencing-technieken via breedband. Tijdens de videobespreking zijn radiologiebeelden van de patiënt digitaal in bijna diagnostische kwaliteit beschikbaar, naast andere gegevens van de patiënt en zijn ziektebeeld. Om zowel de online videoconferencing als de uitwisseling van hoge resolutie radiologiebeelden mogelijk te maken, is breedbandcommunicatie onontbeerlijk. “Ziekenhuizen kunnen kiezen voor de diverse aanbiedingen die in er in de markt zijn, als men maar interoperabel met elkaar is op het gebied van videoconferencing. We hebben bewust geen afspraken op product- en dienstenniveau gemaakt.
Wel zijn er op hoofdlijnen standaarden vastgesteld en is het belangrijk dat de toepassingen interoperabel zijn. Van aanbieders wordt verlangd de netwerken open te stellen voor het videoconferencing-verkeer van andere aanbieders. KPN heeft in ieder geval al laten weten dit te zullen doen”, weet Mos. Ook bij andere aanbieders verwacht hij geen problemen op dit vlak: “Dichttimmeren gebeurt in deze markt niet, anders komt er sowieso geen omvangrijke markt tot stand.”
Naast teleconsultatie worden nieuwe werkvormen (telecollaboratie) en consulentendiensten ingevoerd, zoals virtuele tumorwerkgroepen, het real-time telepathologieconsult en het breedband webconsult. “Het is de bedoeling dat er op termijn een koppeling komt met het elektronisch patiëntendossier. Op die manier kunnen resultaten direct worden vastgelegd en gedeeld met andere zorgverleners. Zo creëren we een volledige elektronische werkomgeving op oncologiegebied. Hopelijk slaat het enthousiasme ook over naar andere specialismen”, aldus de innovatieadviseur van Nederland BreedbandLand.

Webbased community
De resultaten komen beschikbaar voor andere IKC-regio’s, zodat de kennis van de toegepaste technologie en de afspraken rond de werkwijzen van teleconsultatie ook in andere ziekenhuizen kunnen worden ingezet. Ziekenhuizen die later aan willen haken, krijgen geen financiële hulp van de overheid. Mos: “Maar zij kunnen wel gratis gebruik maken van de opgedane kennis en ervaring en de vastgestelde protocollen. Het idee leeft om een hoekje in te richten voor informatieuitwisseling rondom dit onderwerp op de portal ikcnet.nl, het kennisnetwerk van de integrale kankercentra. Op die manier ontstaat een webbased community. Uiteindelijk zal landelijke opschaling plaats vinden. Alle tekenen wijzen daarop”, zegt Mos.
Tot nu toe moeten consulenten van Integrale Kankercentra doorgaans één keer in de week naar ziekenhuizen uit de regio komen voor de zogenaamde oncologiebespreking.foto: anp

Effecten project Teleconsultatie in de oncologie
De oncologiebespreking, een multidisciplinaire bespreking door specialisten van de aan hun zorg toevertrouwde kankerpatiënten, waarbij vaak de deskundigheid van speciale consulenten wordt ingezet van universitaire medische centra, vindt meestal 1- of 2-wekelijks plaats in Nederlandse ziekenhuizen. Via breedband videoconferencing worden medische beelden straks gedeeld en krijgen de zorgverleners gezamenlijke toegang tot medische dossiers, waardoor de inzetbaarheid van de schaarse medische capaciteit wordt verhoogd. Verwacht wordt dat het aantal besproken patiënten per bespreking met een kwart zal toenemen. Bovendien werkt het kostenbesparend doordat de consulenten niet hoeven te reizen. Verder zal er sneller deskundig advies kunnen worden gegeven over behandelingen en kunnen de specialisten en consulenten de uitkomsten en overwegingen vastleggen op een gemeenschappelijk virtueel ‘whiteboard’ en opbergen in het Elektronisch Patiëntendossier (EPD). Hierdoor wordt de kwaliteit van het primaire zorgproces voor kankerpatiënten verhoogd. De toepassing in de oncologie moet tot slot ook andere medisch-specialistische overlegvormen inspireren gebruik te gaan maken van breedband videoconferencing.