Innovatie & Strategie

Windows 11 kleedt Windows 10 uit
Tweede 2021-update voor Windows 10 brengt wéér weinig.
Tweede 2021-update voor Windows 10 brengt wéér weinig.
Microsoft was ooit ambitieus en veelbelovend voor Windows 10. Dat besturingssysteem zou op continue basis verbeterd worden, met elk half jaar een grote update die nieuwe mogelijkheden brengt. Dat is vanaf nu niet langer het geval én veel ontwikkelinspanning is al verschoven naar Windows 11. Zit 10 in zijn laatste 4 levensjaren al in ‘onderhoudsmodus’?
Het is nog net geen jaar geleden dat er opwinding ontstond in de Windows-wereld. Er kwam een flinke vernieuwing aan. Na problematische - en teruggetrokken - halfjaarupdates, gevolgd door bescheiden updates, zou Windows 10 weer een ambitieuze verbouwing krijgen in zijn halfjaarlijkse updateritme.
Sun Valley
Onder de codenaam ‘Sun Valley’ werkten de ontwikkelaars van Microsoft aan een vernieuwing die zowel innerlijk als uiterlijk op de schop zou gooien. Windows-topman Panos Panay had in september 2020 al openlijk in een tweet verklaard dat hij Windows een makeover wilde geven. Zodat mensen niet simpelweg Windows nodig hebben, maar er van houden en het begeren.
De planning leek begin 2021 dat de vruchten van ‘Sun Valley’ in de herfst van datzelfde jaar nog zouden uitkomen. Een vers visueel ontwerp, inclusief een nieuw Start-menu en aanpak van legacy-elementen in het besturingssysteem.
Enerzijds bevat Windows 10 nog genoeg ‘achterstallig onderhoud’, zoals de doublure van het klassieke Configuratiescherm (met Windows 7-uiterlijk) en de modernere Instellingen-app (sinds Windows 8). Anderzijds kan er wel weer wat nieuwe functionaliteit worden toegevoegd aan het Microsoft-platform, zoals betere benutting van high-res schermen of van dockingstations en meerdere monitoren, of van omklapapparaten.
Next-gen = 11
Een flinke makeover dus. Eind mei heeft CEO Satya Nadella de verwachtingen nog wat opgeklopt door te spreken van ‘de belangrijkste update van het decennium’ voor Windows. En dat binnenkort al, waarmee de eerdere berichten over een herfst-release bevestigd werden. Dat zou dan de 21H2-update voor Windows 10 worden, luidde de logica. De herfstverwachting klopte, de Windows 10-verwachting niet. De verbouwing van Windows is deze herfst inderdaad opgeleverd, maar dan in de vorm van Windows 11. Het beloofde ‘next-gen Windows’ is een volgende Windows-versie.
Daarmee blijkt de tweede grote update voor Windows 10 dit jaar helemaal niet zo’n grote of ingrijpende update te zijn. Opnieuw, want de twee voorgaande updates (21H1 en 20H2) brachten ook niet heel veel vernieuwingen. Deels valt dat te wijten aan de coronacrisis. Zowel werknemers van Microsoft als ook diens klanten en beheerders bij Windows-gebruikende organisaties moesten flinke aanpassingen doen qua werk.
Rem door corona (en meer)
Daardoor was er minder gelegenheid of prioriteit voor het rondkrijgen van grote veranderingen aan de Microsoft-kant. En door de coronacrisis was er minder tijd of behoefte aan grote veranderingen aan de gebruikerskant. Dat vereist immers testen, aanpassen, uitrollen en eventueel ook nog trainen van eindgebruikers. Wie gaat daar aan beginnen in coronatijden, waarin het faciliteren van telewerken en het verbeteren van security de acute aandacht opeisen?
Hetzelfde valt te zeggen voor Windows 11: welke grote gebruiker gaat zich nu gelijk wagen aan dat nieuwe besturingssysteem? Dat niet alleen vanwege afleiding in coronatijd en het nog flinke aantal bugs in 11; ook de relatief hoge systeemeisen voor de opvolger van Windows 10 kunnen een snelle overstap in de weg staan. Inventarisatie en vervanging van het pc-park is misschien een kostenpost te ver voor velen. Dat staat nog naast de reguliere tijd, moeite en dus geld die een Windows-migratie kost.
Verkoopimpuls?
Critici hebben de herfstrelease van Windows 11 dan ook gezien als een kerstactie van Microsoft voor pc-makers. Die hardwareleveranciers hebben door de coronacrisis wel een opleving van de verkoop meegemaakt; aankopen voor plots thuiswerkende mensen. Die groei lijkt nu z’n piek wel te hebben bereikt. Voor de langere termijn kan 11 met z’n hogere hardwarevereisten een nieuwe verkoopimpuls geven. En voor de kortere termijn kan op de consumentenmarkt de marketingwaarde van een nieuw nummer best hoog zijn.
Zakelijke gebruikers krijgen van onderzoeksbureau Gartner hoe dan ook het advies om af te wachten met Windows 11. De kat uit de boom kijken dus, wat volgens analist Stephen Kleynhans nog wel tot eind 2022 mag duren. Dan komt volgens planning de 22H2-update uit voor Windows 11, dat één keer per jaar een grote update krijgt.
Daarmee gaat 11 gelijk van start op een rustiger tempo dan 10, dat sinds het debuut in 2015 twee keer per jaar is verbouwd. Met ingang van de nu uitgebrachte 21H2-update voor 10 is dat jaarlijkse ritme ook van toepassing op die nu-vorige Windows-versie. Dat afremmen van de Windows-ontwikkeling is in de zomer van 2019 al ingezet. Toen is Microsoft overgaan op een minor/major-afwisseling van de halfjaarlijkse Windows-releases.
Minor-minor-minor update
Voor Windows 11 en nu ook 10 is het rempedaal verder ingedrukt: de grote updates komen nog maar één keer per jaar uit. Alleen heeft Windows 10 nu al drie keer op rij een ‘minor’ update gekregen. De 21H1-update die afgelopen lente is uitgekomen, was gericht op stabiliteit en polijsten. Net zoals de 21H2-update die nu geleidelijk aan wordt uitgerold.
Veel van wat eerst verwacht werd voor de herfst-update van dit jaar is terechtgekomen in Windows 11. Die ‘grote’ update brengt nu drie veranderingen die best bescheiden van aard zijn. Microsoft heeft in juli dit jaar de drie nieuwe features belicht: het toevoegen van WiFi-beveiligingsstandaard WPA3 H2E, wachtwoordloze uitrolmogelijkheden (‘cloud trust’) voor Windows Hello for Business en verbeteringen in het Windows Subsystem for Linux (WSL).
Aan die drie dingen is vervolgens nog getornd, in een blogpost van 21 oktober dit jaar. Microsoft-topmanager Brandon LeBlanc legt daarin uit dat de herfst-update bijna uitkomt, hoe testers die alvast kunnen binnenhalen en hoe beheerders zich kunnen voorbereiden. Daar tussendoor laat LeBlanc los dat de nieuwe wachtwoordloze functionaliteit voor Windows Hello for Business toch niet meekomt. Ze wordt ergens later uitgebracht, in een maandupdate voor de 21H2-update. Een reden voor dit uitstel is niet gegeven, zo net na de officiële release van Windows 11 op 5 oktober.
Doorgeschoven naar 11
Andere functionaliteit die Microsoft eerder heeft beloofd komt echter níet later. Tenminste, niet voor Windows 10. Wel voor Windows 11. De langverwachte support voor het draaien van pc-applicaties op laptops en tablets met ARM-processors blijkt doorgeschoven naar Windows 11. Emulatie van x64-apps op ARM-Windows is exclusief voor die nieuwe Windows-versie. Net zoals veel van het vernieuwingswerk in ‘Sun Valley’. 10 verliest dus functionaliteit aan 11.
Bovendien krijgt Windows 10 voorlopig geen functionele updates meer, groot óf klein. Er komt namelijk geen 22H1; de volgende verbouwing is 22H2 die dus over pakweg een jaar uitkomt. Geruchten hierover doken in mei al even op, maar zijn toen niet gevalideerd. Het supportdocument waarin de sprong van 21H2 naar 22H2 was waargenomen, is ergens tussen 24 mei en 3 juni aangepast, zo blijkt uit snapshots van het Internet Archive.
Ondertussen bouwt Microsoft druk door aan Windows 11, dat een nieuwe Media Player krijgt die nu net voor testers beschikbaar is. Krijgt Windows 10 deze mediaspeler ook? En dan binnenkort als nieuwe app, of pas in de tweede helft van 2022 bij de dan geplande grote update? En wordt dat dan weer wél een grote update of wéér een minor release?
Support en updatetempo
Ondanks de updateveranderingen voor Windows 10 houdt Microsoft wel het geldende supportschema aan. Dat legt in wezen een updatetempo op aan gebruikers. De Home- en Pro-uitvoeringen van Windows 10 krijgen 18 maanden ondersteuning. Dit geldt ook voor de 21H2-update die over 12 maanden wordt opgevolgd. De Enterprise- en Education-uitvoeringen krijgen 30 maanden support.
Speculaties zijn nu al opgelaaid over de timing van de laatste grote - of ‘grote’ - update voor Windows 10. Microsoft ondersteunt dat besturingssysteem namelijk tot oktober 2025. Terugrekenend kan dat betekenen dat er in dat jaar helemaal geen updates meer uitkomen, afgezien dus van de fixes in de maandelijkse Patch Tuesdays.
Einde is nabij voor 10
Het aftellen van 18 maanden support zou in de lente van 2024 al beginnen, alleen lijkt Microsoft een herfst-releasemoment aan te houden. Dus dan zou óf de 23H2-release iets langer ondersteuning krijgen, óf een 24H2-release zou ingekort worden qua support.
Of moet het aftellen voor Windows 10 uitgaan van de 30 maanden support voor grootzakelijke en onderwijsgebruikers? Dan begint de klok al komend jaar te lopen: met de 22H2-update voor Windows 10, die dan met 6 maanden supportverlenging de eindstreep van oktober 2025 haalt. Het einde voor Windows 10 is dichterbij dan het lijkt.
@Brandweerman Je bedoelt dus weer de leugenverhalen dat Windows (10, 11) zou zorgen voor brand door processoroverbelasting, wat zou blijken uit 'onderzoek door de brandweer' die mensen daar voor zou waarschuwen? Wat dus allemaal niet waar is, en dat weet je. #broodjeaap
Jammer dat de brandweerman geen waarschuwing meer mag plaatsen.
Windows 7... oude shit van 10 jaar geleden ;-)
De volgende stap zal zijn dat de Windows 10 updates slechter van kwaliteit worden en meer bugs zullen bevatten. Iets dat ooit jaren terug ook het lot van Windows 98SE was: plotseling waren er na wat jaren problemen die nooit eerder optraden. De verklaring toen en dat zal nu niet anders zijn is dat het lastig is om de goede mensen aan een oude versie te binden, die gaan liever de volgende versie verbeteren, hier dus Windows 11. Vanzelfsprekend is dat geen autonoom optredend verschijnsel, maar een vanuit de bedrijfstop gestuurd proces, dat de gebruiker (MS kent geen klanten) nooit kan aantonen. Overigens: om en om zijn de Windows releases altijd slecht en goed geweest, met dat ritme staat ons met Windows 11 statistisch weer een slechter product te wachten. Dat afdwingen van hardware aankoop met nieuwe software heeft MS van Apple afgekeken. maar de laatste support wel gemiddeld langer de oudere hardware, vooral op Smartphones. Omdat Win11 voornamelijk de user interface verandert kan je overigens als gebruiker er altijd weer een Classic of Openshell omheen zetten, iets waarmee mijn eigen Windows 10 een aantal Windows 7 (beste Windows versie ooit IMO) zaken heeft kunnen behouden