Op last van de Eerste Kamer stopt minister Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, elke betrokkenheid van haar ministerie bij het landelijk EPD (elektronisch patiëntendossier). Vorige week ontving uitvoerder Nictiz daarover een brief van de minister. Nictiz zoekt nu steun en geld van zorgverleners (huisartsenposten, apothekers en ziekenhuizen), softwareleveranciers en zorgverzekeraars om de landelijke infrastructuur AORTA in de lucht te houden.

Vrijwillig verder met AORTA
Op dit moment is de kans dat het Nictiz gaat lukken niet veel groter dan 50 procent, zegt Nictiz-directeur Gert-Jan van Boven. “Dan moeten we op vrijwillige basis verder met de landelijk infrastructuur AORTA en een omslag maken van ‘opt-out’ naar ‘opt-in’ en patiënten toestemming vragen voor deelname.” Op de vraag of het dichtdraaien van de geldkraan door de minister het einde van Nictiz betekent, antwoordt Van Boven dat die kans aanwezig is. “We gaan onszelf niet overeind houden. Er is heel veel geld in geïnvesteerd en het zou zonde zijn als er geen gebruik van wordt gemaakt. Nu zijn de partijen in het veld aan de beurt. Afhankelijk van wat er straks wordt geboden, zal er jaarlijks 5 tot 10 miljoen euro voor AORTA nodig zijn.”

Voor 2009 ontving Nictiz bijna 23 miljoen euro instellingssubsidie van het ministerie van VWS. Het jaarverslag over 2010 is nog niet beschikbaar. Het bedrijfsonderdeel Operations van Nictiz gaf in 2009 bijna 11,5 miljoen uit, onder meer aan het beheer en onderhoud van het LSP (51 procent), invoering van het landelijk EPD, testen en servicesupport. De werkzaamheden van Nictiz zijn nu voor ongeveer de helft aan de landelijke infrastructuur AORTA gerelateerd. Er werken nu 94 medewerkers voor Nictiz, plus een tiental externen.

Vestzak-broekzak
Stichting Ozis, een samenwerkingsverband van leveranciers van zorginformatiesystemen, is optimistisch over de mogelijkheden om de landelijke infrastructuur zonder steun van de overheid in stand te houden. Maar voor Ozis is het nog wel de vraag hoe de nieuwe structuur eruit moet komen te zien. Een woordvoerder van Ozis zegt: “De publieke opinie wil niet dat de overheid een landelijke infrastructuur optuigt en dus trekt de minister zich terug. Dan ligt het niet voor de hand dat de semi-overheidsinstelling Nictiz zich ermee bezig blijft houden. Maar als Nictiz los van het ministerie zelfstandig verder gaat, zijn er mogelijkheden. Het is een nieuwe situatie waar we in gezamenlijkheid over moeten praten. De operationele kant kan ook buiten Nictiz om geregeld worden.”

Nu het ministerie van VWS AORTA niet langer gaat financieren via Nictiz, is volgens Ozis een ander financieringsmodel nodig. “Dat kan bijvoorbeeld via de zorgverzekeraars die de kosten in hun tarief kunnen verrekenen. Dat is een vestzak-broekzakverhaal omdat het zorgbudget gelijk blijft.”

Nictiz-directeur Van Boven zet in op het behoud van de AORTA-infrastructuur en het vaststellen van de standaarden. “Als AORTA wegvalt, gaan we in principe door met de standaarden. Maar we gaan er wel kritisch naar kijken. We gaan er niet mee door als het niet gewenst is. De koepelorganisaties van huisartsen, huisartsenposten, apothekers en ziekenhuizen en de leveranciers hebben uitdrukkelijk gezegd dat Nictiz belangrijk is. Dus het draagvlak is er wel. De leveranciers hebben hun systemen opgewaardeerd naar de veiligere standaarden van AORTA. En ze gaan niet weer terug naar de oude standaarden.”

Ook de huisartsenvereniging LHV is voor het in de regio uitwisselen van patiënteninformatie. LHV wil voorkomen dat het kind met het badwater wordt weggegooid. Aanstaande woensdag voeren de eerstelijnszorgverleners een gesprek met de minister over hoe het nu verder moet.

Volgens Van Boven kan de verwerping van het wetsvoorstel door de Eerste Kamer een ‘blessing in disguise’ zijn, in de zin dat de wettelijke dwang verdwenen is. “Die dwang heeft de LHV altijd dwarsgezeten. De LHV heeft altijd gezegd dat het landelijk EPD niet van bovenaf moet worden opgelegd, maar door de sector zelf zou moeten worden geregeld. Zo bezien heeft de LHV nu 100 procent zijn zin gekregen. Deelname van de huisartsen is cruciaal voor een goede uitwisseling van patiëntengegevens. Inmiddels heeft driekwart van de Nederlandse huisartsen zich aangemeld en is 60 procent daadwerkelijk aangesloten.”