Vooral gebruikers van een iPad keken dit najaar reikhalzend uit naar de aangekondigde versie 4.2 van besturingssysteem IOS. Zij moesten het sinds de introductie van de Apple-tablet stellen met iOS 3.2. Op 22 november was het dan eindelijk zo ver: iOS 4.2 kon worden gedownload. Daarmee begon, in elk geval voor deze gebruiker, een lange lijdensweg.

Apple vertrouwt voor het installeren van systeemsoftware op de iPad, iPhone en iPod op zijn applicatie iTunes op een Mac of een Windows-pc. Een andere methode, bijvoorbeeld iOS direct naar de iPad downloaden bij de App Store, is domweg niet mogelijk. Vriend en vijand zijn het er wel over eens dat iTunes een gedrocht van een programma is. Ooit was het alleen bedoeld voor het afspelen van muziek op een Macintosh en later ook op een Windows-pc. In de loop der jaren plakte Apple steeds meer functionaliteit aan iTunes vast, zoals de synchronisatie met mobiele apparatuur en de aankoop van mediaproducten in de webwinkel. Deze toevoegingen lijken de stabiliteit van iTunes geen goed te hebben gedaan.

De problemen beginnen al bij het binnenhalen van iOS 4.2. Vol verwachting verbinden we onze iPad via het meegeleverde USB-kabeltje met een Windows-pc waarop de vereiste nieuwe versie 10.1 van iTunes is geïnstalleerd. Prompt meldt iTunes dat voor het aangesloten apparaat een nieuwe versie van iOS beschikbaar is en of we die willen downloaden. Nou, dat willen we wel!

Het downloaden gaat zo’n 16 minuten duren, meldt iTunes. Maar het geduld wordt veel zwaarder op de proef gesteld. Keer op keer eindigt de procedure met een ontnuchterend pop-upvenster: “Er heeft zich een probleem voorgedaan tijdens het downloaden van de software voor de iPad. Er heeft zich een time-out van de netwerkverbinding voorgedaan. Zorg dat uw netwerkinstellingen juist zijn en dat uw netwerkverbinding actief is of probeer het later opnieuw.” Een raadselachtige melding, want alle andere applicaties op de pc die van internet gebruikmaken, werken op datzelfde moment vlekkeloos.

We voeren een in iTunes ingebouwde diagnostische test uit, die aangeeft dat alle verbindingspogingen en synchronisatietests zijn geslaagd. Dat kan het probleem dus niet zijn. Of toch wel? Lang zoeken en experimenteren brengt de oplossing: iTunes houdt er niet van als op de pc een firewall en een virusscanner actief zijn. Of we die bescherming maar even willen uitschakelen, adviseert de supportsite van Apple. Onder normale omstandigheden geen aanbevolen praktijk, maar het blijkt te helpen. Het downloaden van iOS 4.2 kan met succes worden afgerond.

Dan doemt de volgende hinderpaal op. iTunes staat erop om eerst een back-up te maken van de inhoud van de iPad. De reden is simpel: bij het updaten wordt het apparaat leeggemaakt, daarna wordt het nieuwe besturingssysteem geïnstalleerd en tenslotte zet iTunes vanuit de back-up de apps en gebruikersdata terug.

Het maken van die back-up wil niet erg vlotten. De voortgangsbalk, zonder enige schaalverdeling in bijvoorbeeld procenten of tijd, komt nauwelijks van zijn plaats. Na enkele uren (!) is het proces naar schatting tot 5 procent gevorderd, en dat voor een 32 GB iPad die amper voor de helft is gevuld. We besluiten er een nachtje over te slapen en iTunes intussen zijn werk te laten doen.

Helaas, de volgende ochtend blijkt dat de back-up voortijdig is gestrand. “iTunes kan geen reservekopie maken van de iPad omdat de iPad is losgekoppeld”, meldt een nieuwe pop-up. Daar is niets van waar, het USB-kabeltje zit er nog in. Nog een paar vergeefse, urenlange back-upsessies volgen, met dezelfde afloop.

Naarstig ‘googelen’ in gebruikersfora leert dat veel iPad- en iPhone-gebruikers met dezelfde problemen kampen. Onderling worden allerlei oplossingen aangedragen. Het zou bijvoorbeeld aan het USB-kabeltje kunnen liggen. Voor de iPad is dat net even anders dan voor de iPhone. Opvallend is overigens dat supportmedewerkers van Apple zich nooit verwaardigen om in deze fora hulp te bieden.

Op goed geluk proberen we enkele suggesties, totdat het kwartje valt. Relatief veel gebruikers met het updateprobleem hebben digitale tijdschriften en ‘comic books’ op hun iPad of iPhone geïnstalleerd, zoals de app Zinio en de iPad-editie van Wired Magazine. Enkelen hebben proefondervindelijk ontdekt dat het verwijderen van zulke apps inclusief content tot een wonderbaarlijke verkorting van het back-upproces leidt. ITunes blijkt de back-ups van sommige tijdschriften en kranten op te delen in duizenden bestandjes. Het wegschrijven brengt enorm veel tijdrovend I/O-verkeer met zich mee.

Dat blijkt de gouden tip. We hebben alle dit jaar uitgekomen edities van Wired op de iPad staan. Nadat die zijn weggemikt, verloopt het back-uppen aanvankelijk razendsnel. Totdat er opnieuw een kink in de kabel komt. We zijn toch nog iets vergeten: een proefnummer van het tijdschrift The New Yorker. Als die eenmaal is verwijderd, is de back-up binnen een uur voltooid en laat iOS 4.2 zich eindelijk installeren. Andere digitale publicaties, zoals NRC Handelsblad en Press Reader (met onder meer de Volkskrant), lijken geen last te hebben van dit probleem. Kennelijk slaan ze content op een andere manier op. Maar de eindgebruiker heeft daar geen zicht op.

Intussen zijn we een dag of drie verder. Een frusterende ervaring. En dan moeten de bewaarde magazines nog opnieuw gedownload worden. Nog een geluk dat centraal wordt bijgehouden welke al gekocht zijn, zodat je ze wel gratis opnieuw kunt downloaden.

Apple zelf rept met geen woord over problemen met e-magazines, een van de veelgebruikte functies van de iPad. Software van Apple superieur, hoezo? Topman Steve Jobs neemt andere leveranciers op deze aspecten graag de maat, met Flash van Adobe als berucht voorbeeld. Hij zou er goed aan doen de hand ook eens in eigen boezem te steken.