Tijd voor actie!

Ik begreep dat er meerdere kandidaten waren om je voorganger Ernst-Jan Stigter (algemeen directeur Microsoft Nederland) op te volgen als portefeuillehouder Onderwijs & Arbeidsmarkt bij Nederland ICT. Waarom heb jij je kandidaat gesteld en waarom denk je dat jij het uiteindelijk bent geworden?

“Ernst-Jan is deze zomer doorgeschoven naar de positie van voorzitter. Ik zat als algemeen directeur van HPE Nederland al in het bestuur van Nederland ICT en ik vond het tijd om een wat actievere rol te gaan vervullen. De ontwikkelingen op de IT-arbeidsmarkt en in opleidingenland hebben mij altijd al geïnteresseerd. We staan voor een enorme uitdaging en kunnen ons niet permitteren om nog meer terrein te verliezen op de internationale ICT-ranglijst. Het is tijd voor actie. En omdat ik altijd terughoor dat ik behoorlijk doelgericht en pragmatisch ben, denk ik dat de keus uiteindelijk op mij is gevallen.”

Wat wordt voor jou in deze rol het belangrijkste agendapunt voor 2019?

“Een van de belangrijkste zaken die de afgelopen periode is bewerkstelligd, is dat de digitale geletterdheid veel prominenter op de agenda is gekomen van de overheid, maar ook van onze leden en de opleidingen. Inmiddels is zo’n beetje iedereen er wel van doordrongen dat er iets moet gebeuren om de mismatch op de IT-arbeidsmarkt aan te pakken. Nu komt de volgende stap: ervoor zorgen dat zich dat ook vertaalt in executie. Een concrete stap is dat we de initiatieven in kaart brengen die veelal regionaal worden ontplooid binnen en door de ICT-branche. Een voorbeeld hiervan is Make IT Work; het inititatief van de HvA en Nederland ICT gericht op om- en bijscholing. Het doel van onze inventarisatie is om te voorkomen dat iedereen het wiel opnieuw gaat uitvinden. Het is belangrijk dat we meer kennis en ervaringen delen met elkaar. En dan heb ik het niet alleen over ICT-bedrijven, maar ook over werkgevers uit andere sectoren, want vrijwel elke organisatie zit te springen om goed IT-personeel. Bovendien vind ik dat er meer aandacht moet komen voor onbenut potentieel. Werkgevers moeten hun personeelsbestand zo divers mogelijk zien te krijgen, zowel qua geslacht, leeftijd als cultuur. Dat vergt veel creativiteit. Ik ga proberen de boel te mobiliseren.”

Waarom denk jij dat het jou wel gaat lukken om de benodigde acties van de grond te krijgen? In het verleden is het vaker voorgekomen dat arbeidsmarktprojecten in de ICT stilvielen zodra er gepraat ging worden over wie doet wat en vooral ook: wie betaalt wat?

“Ik geloof er heilig in dat er nu doorgepakt gaat worden. Als ik zou geloven dat het al een gelopen race is, zou ik nooit aan deze klus zijn begonnen. Dat heeft ook te maken met mijn karakter. Ik beschik over een bepaalde mate van volharding. Dat heb ik meegekregen vanuit mijn opvoeding. Bovendien is ICT zo belangrijk geworden voor de gehele samenleving en de economie van Nederland, dat we het ons niet kunnen veroorloven om te blijven hangen in deze fase. Dat besef is er.

Hoe groot is de mismatch op de IT-arbeidsmarkt volgens jou?

“De ICT-arbeidsmarkt is complex, divers en sterk in beweging: er verdwijnen banen, maar er komen ook nieuwe soorten banen bij, die andere vaardigheden vereisen. De mismatch is enorm en zit in mijn ogen aan twee kanten. Allereerst aan de aanbodkant vanuit de opleidingen: er stromen gewoon te weinig jonge talenten de arbeidsmarkt op. Aan de andere kant hebben we binnen onze branche nog steeds wel beschikbaarheid van mensen die stilzitten of niet continu aan het werk zijn. Dat geeft gelijk de dynamiek aan van het onderwerp: het is een veelkoppig monster met veel verschillende thema’s. Het gaat om omscholing en bijscholing van ICT’ers die al dan niet stil hebben gezeten, maar ook om niet-ICT’ers, die kunnen worden klaargestoomd voor een carrière in de ICT.”

Wat vind je van de door een aantal universiteiten aangekondigde studentenstops bij studies Kunstmatige Intelligentie en Technische Informatica?

“Als die numerus fixus een rem wordt op het beschikbaar komen van gekwalificeerde ICT-mensen, zou dat te gek voor woorden zijn. De overheid heeft expliciet de verantwoordelijkheid om dit te voorkomen. We hebben ons jarenlang ingespannen om ICT-studies aantrekkelijker te maken en het curriculum aan te passen en dan zou dit wel een hele slechte stap zijn in de weg voorwaarts. Dit betekent dus niet alleen fixi verbieden, maar ook extra budget vrijmaken door Den Haag.”

Waarom hameren jullie zo op de invoering van computational thinking in het basis- en voortgezet onderwijs?

“Een digitale economie vraagt om mensen met digitale skills. Wat Nederland ICT betreft begint dat met het bijbrengen van digitale geletterdheid en dus ook computational thinking (het begrijpen van de mechanismen achter ICT-toepassingen) aan leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs. Er is op dit vlak een enorm hiaat. De huidige vakken informatiekunde en informatica op havo en vwo hebben een marginale positie en schieten kwalitatief tekort. Deze situatie is onhoudbaar in een economie waar technologie van groot belang is voor de toekomst. Om onder andere die reden is curriculum.nu bezig met een proces om het totale curriculum van po en vo te herzien. Dit stuk wordt komend voorjaar naar de Tweede Kamer gestuurd. Nederland ICT staat vierkant achter dit proces. De uitdaging zit 'm in de implementatie. We moeten ervoor zorgen dat niet alleen dit curriculum op orde is, maar dat deze nieuwe kennis en vaardigheden zo snel mogelijk hun weg naar de praktijk in het onderwijs vinden. Hier ligt voor Nederland ICT de prioriteit de komende tijd.”

Hoe gaat u ervoor zorgen dat iedere scholier voorafgaand aan zijn beroepskeuze een goed beeld heeft van de mogelijkheden van werken met en in de ICT?

“Ik vind dat we als branche de verantwoordelijkheid hebben om het werkveld aantrekkelijk te hebben en houden en om die boodschap ook uit te dragen. We moeten ervoor zorgen dat het innovatieve karakter van werken met ICT beter in beeld komt bij de nieuwe generatie. Gastlessen van ICT’ers – wat wij stimuleren via het project Geef IT Door – kunnen een goede bijdrage leveren aan het inspireren van een toekomstige generatie ICT’ers. We stimuleren werknemers van ICT-bedrijven in Nederland om zelf de handschoen op te pakken en voor de klas te gaan staan, stagiairs te begeleiden, cases aan te leveren voor beter onderwijs, et cetera. Zo krijgt een nieuwe generatie jongeren een beter beeld van de vele en veelzijdige carrièrekansen op de arbeidsmarkt voor ICT’ers en dagen we ze uit om te kiezen voor een opleiding én loopbaan in de ICT.”

Wat zijn je doelen op de (midden)lange termijn?

“Ervoor zorgen dat structureel het curriculum gaat aansluiten bij wat de markt vraagt. Voordat dat geborgd is, zijn we de nodige jaren verder. Een uitdaging als je het curriculum gaat aanpassen, is ook om het onderwijs te kunnen verzorgen. Je moet het aantrekkelijk maken, zorgen dat er voldoende leerkrachten zijn, et cetera. Ik juich de initiatieven van de Metropool Amsterdam voor duale trajecten voor jong IT-talent dat deels werkt, deels voor de klas komt te staan dan ook toe. Dat gaat de boel in beweging krijgen, al is het natuurlijk geen structurele oplossing. De overheid zal zich echt moeten inspannen om voldoende leerkrachten op te leiden. En de doelgroep moet er ook meer bij betrokken worden. Ik zou graag met de vakgroep I&I voor informaticadocenten om de tafel gaan zitten.”

Een derde belangrijke pijler als portefeuillehouder Onderwijs & Arbeidsmarkt is zorgen voor het up-to-date houden van kennis in de bestaande arbeidsmarkt en de duurzame inzetbaarheid van de ICT-professionals. Wat zijn je plannen op dit vlak?

“Om de Nederlandse digitale sector concurrerend te houden, moeten diegenen die daar werkzaam zijn voortdurend hun kennis op peil houden. ICT’ers zullen voortdurend moeten werken aan hun eigen ontwikkeling, zodat ze niet buitenspel komen te staan. Werkgevers en werknemers hebben hierbij een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Wij willen als branchevereniging optimale mogelijkheden creëren voor ICT’ers en ICT-bedrijven om zich blijvend te ontwikkelen. Dat doen we door te lobbyen en door intensief samen te werken in diverse gremia zoals VNO-NCW en CA-ICT.
Om te werken aan de versterking van het kennisniveau, participeert Nederland ICT in een aantal projecten, zoals het Sectorplan ICT van Stichting CA-ICT, waardoor extra kan worden geïnvesteerd in opleidingen en training van ICT-professionals. In de Human Capital Agenda ICT die in samenwerking met het ministerie van Economische Zaken is gestart, wordt hard gewerkt aan het bevorderen van Leven Lang Leren'. Uitgangspunt hierbij is dat het individu de architect is van de eigen carrière.”

Moet er niet gewoon weer een taskforce Risseeuw-achtige oplossing komen? Onder aanvoering van oud Getronics­topman Risseeuw legde de taskforce vlak voor de millenniumwisseling in korte tijd een aantal blauwdrukken op tafel over opleidingstrajecten en het imago van de branche. Dit heeft veel in beweging gezet.

“Ik denk het niet. Dit is al weer een jaar of twintig geleden en de tijd is absoluut niet te vergelijken. De uitdaging is ook niet helemaal vergelijkbaar, omdat als we nu over ICT-kennis praten het niet alleen gaat om die kennis binnen de branche, maar in alle sectoren. Momenteel werkt zo’n 70% van de ICT’ers niet in de ICT zelf. En dat aandeel zal alleen maar meer worden. Dus ja, het vraagt om actie en initiatief, maar de taskforce Risseeuw kiezen als houvast voor de problemen van nu zal niet aanslaan.”