Dat blijkt uit de Salary Survey 2011, het jaarlijkse onderzoek naar de beloningen van Nederlandse IT-professionals, van Automatisering Gids en Berenschot. Het gaat om de salariëring van IT’ers in loondienst bij IT-bedrijven en IT-afdelingen van gebruikersorganisaties, en voor het tweede jaar op rij is ook de beloning voor zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) die actief zijn binnen de ICT in kaart gebracht.

Afgezet tegen de gemiddelde stijging van de cao-lonen in Nederland deden de IT-salarissen het nog wel iets beter. Vorig jaar was het voor het eerst sinds jaren dat de IT-salarissen minder hard stegen dan de gemiddelde cao-stijging in ons land. Dit jaar bleef de gemiddelde salarisstijging in de IT van 1,9 procent net iets boven de stijging van de cao-lonen in 2010, die neerkwam op gemiddeld 1,2 procent. Daarbij moet wel worden opgemerkt dat bij de IT-salarissen incidentele beloningen, zoals periodieken, zijn meegerekend en bij de cao-lonen niet.

De toename in koopkracht van IT’ers is de afgelopen jaren flink achteruit gehold. De inflatie over 2010 kwam volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek uit op gemiddeld 1,3 procent. Dat betekent dat de bestedingsruimte van de meeste IT’ers minder is gegroeid dan in 2009. Toen overtrof de gemiddelde loonstijging de inflatie met een vol procent. In de jaren ervoor was het verschil nog groter.

Dit jaar zijn er zes IT-functiegroepen waarbij de gemiddelde salarisontwikkeling de inflatie niet bijhield: senior consultants/adviseurs, docenten, operators, datawarehouseontwikkelaars en -beheerders, systeemprogrammeurs en pc-beheerders. Vorig jaar belandden nog vier beroepsgroepen onder de inflatiegrens.

Net als vorig jaar ging geen enkele IT-functiegroep er gemiddeld op achteruit, al scheelde dat voor systeemprogrammeurs en pc-beheerders maar weinig. Laatstgenoemde functiegroep kwam gemiddeld uit op de nullijn en systeemprogrammeurs moesten genoegen nemen met een marginale stijging van 0,1 procent. Sinds het uitbreken van de kredietcrisis stijgen de IT-salarissen ieder jaar minder hard. In het voorjaar van 2008 – toen er nog niets aan de hand was – werd nog een gemiddelde loonstijging van bijna 5 procent gemeten.

De salarissen van vrijwel alle functiegroepen stegen dit jaar minder hard dan vorig jaar. Er waren wederom geen grote uitschieters of achterblijvers. De grootste gemeten procentuele stijging bedroeg vorig jaar nog 3,1 procent voor operators, dit jaar was de grootste gemiddelde loongroei voor applicatieontwerpers en -programmeurs, en wel met 3 procent.

De bandbreedte waar de loonstijgingen van de 25 gemeten functiegroepen dit jaar in vallen, was net als vorig jaar extreem smal. Er zijn jaren geweest waar de bandbreedte tussen de grootste stijging en de diepste daling richting de 25 procentpunt ging. Zoals in 2007, toen netwerkbeheerders er gemiddeld zo’n 12 procent bij kregen en pc-beheerders er gemiddeld bijna 6 procent op achteruitgingen. Dit jaar bleef het verschil beperkt tot 3 procentpunt. Opvallend is verder dat salarissen in de softwarehoek zich relatief goed hebben gehouden. Dit heeft ongetwijfeld te maken met de onverminderd grote vraag naar softwarespecialisten.

Dit jaar vulden 1783 ICT’ers de Salary Survey volledig in. Dat zijn er iets meer dan vorig jaar, toen de enquête ook nog eens vier weken langer liep. Het gaat om 1005 respondenten die werken voor een IT-bedrijf, 664 IT’ers in loondienst bij een eindgebruikersorganisatie en 114 zzp’ers, die een aparte vragenlijst invulden over hun inkomsten. Meer dan 95 procent van de respondenten is man en de gemiddelde leeftijd bedroeg dit jaar 43,9 jaar. Gemiddeld hadden de respondenten 11,5 jaar ervaring in de ICT. De belangrijkste onderzoeksresultaten en een tabel met de gemiddelde salarissen en de stijging ervan per functiegroep zijn te vinden in de salarisspecial verderop in deze krant.

Ook de secundaire arbeidsvoorwaarden van veel IT’ers worden nog altijd versoberd. Zo hadden minder respondenten dan vorig jaar de beschikking over een leasewagen en moest 18 procent langer met de auto van de zaak doen dan in het oorspronkelijke leasecontract werd vermeld. Volkswagen Golf is dit jaar wederom de populairste leasewagen onder IT-professionals.

Dat IT’ers de magere tijden goed zat zijn, blijkt wel uit het hoge aantal respondenten dat aangeeft op zoek te zijn naar een andere baan. Vorig jaar liep dat al in rap tempo op naar 26 procent, dit jaar steeg het naar 30 procent, een ongekende hoogte. Iets minder dan een derde van de respondenten die zeggen op zoek te zijn naar iets anders, wil het liefst een vergelijkbare baan maar bij een andere werkgever. Ruim twee derde ambieert ook een andere functie. De grootste drijfveer om van baan te veranderen is het salaris. Vorig jaar werd ‘betere ontwikkelingsmogelijkheden’ nog het meest genoemd.

Licht aan eind van de tunnel
Overigens zien veel respondenten al licht aan het einde van de tunnel. Bijna 57 procent merkt dat de arbeidsmarkt al aantrekt. Zzp’ers (78 procent) zijn opvallend positiever dan medewerkers op een IT-afdeling bij een gebruikersorganisatie (40 procent); IT’ers in loondienst bij een IT-bedrijf (65 procent) zitten daar tussenin. Bovendien verwachten zzp’ers vaker dat serieus herstel al dit jaar optreedt, terwijl IT’ers in loondienst over het algemeen denken dat dit in 2012 het geval zal zijn. Bijna 12 procent van de respondenten stelt dat de arbeidsmarkt pas echt aantrekt in 2013 en nog eens krap 7 procent denkt dat het nooit meer op het niveau van voor de crisis komt. Hierbij valt op dat er ook een grote groep pessimistische zzp’ers is: maar liefst 20 procent van die respondenten denkt dat de vraag naar IT’ers nooit meer zo hoog wordt als vroeger.

Zzp’ers die dit jaar deelnamen aan het onderzoek vroegen een gemiddeld uurtarief van 80 euro, iets minder dan de zzp’ers die vorig jaar deelnamen aan het onderzoek. Daarnaast werden er het afgelopen jaar minder declarabele uren gemeld dan in het jaar ervoor: dit jaar gemiddeld 30 uur per week, bijna twee uur minder dan het gemiddelde van vorig jaar. Vorig jaar bedroeg de gemiddelde jaaromzet voor zzp’ers in de ICT nog 124.000 euro – rekening houdend met vier weken vakantie. Dit jaar is dat geslonken tot 115.200 euro.

De druk op de tarieven en de declarabele uren wijst erop dat de weg terug naar boven ook voor zelfstandigen nog niet is ingezet. Zie voor meer informatie over de inkomsten van zzp’ers Buffelen bij druk op tarieven.