Inmiddels zijn drie softwaregroepen belicht: Oracle SQL/PL, Java en SAP. “Dat is een beginnetje. We streven ernaar om iedere maand een nieuw onderwerp aan de lijst toe te voegen. Dan kun je bijvoorbeeld denken aan .NET en Tibco”, zegt Kuipers. Elk van die omgevingen heeft een eigen risicoprofiel. Kuipers: “De vuistregel is: hoe meer maatwerk, des te meer risico’s. Er zijn projecten denkbaar waar vrijwel geen maatwerk in voorkomt, maar er zijn ook omgevingen waar je altijd met maatwerk te maken hebt. Een SAP-implementatie bevat bijvoorbeeld altijd maatwerk, minstens anderhalf à twee manjaren. Dat is dan een klein project; er zijn er ook met honderden manjaren maatwerk.”

De risicobeschrijvingen zijn vooral bedoeld voor degenen die een project initiëren, de beslissers. De softwareontwikkelaars zijn meestal goed op de hoogte van de risico’s die een omgeving met zich meebrengt. “De beschrijvingen kunnen ook zorgen voor een betere communicatie tussen de beslissers en de ontwikkelaars, want die spreken haast nooit dezelfde taal”, meent Kuipers.

Kiezen voor minder risico
Op basis van de beschrijvingen kan worden besloten om een andere softwaretechniek te kiezen voor een project, zodat er minder risico wordt gelopen. “Maar het kan ook zijn dat zo’n andere keuze niet mogelijk is, bijvoorbeeld omdat je een team van vijftig developers hebt die op één bepaalde omgeving is ingespeeld. Een andere keuze maken betekent dan: vijftig man ontslaan of omscholen en dat is vaak onprettig”, zegt ir. Rob van der Leek, onderzoeker van SIG.

Als er al een andere keuze wordt gemaakt, dan moet dat bij voorkeur worden gedaan voordat het project wordt gestart. “Halverwege overstappen kost heel veel. Zo veel, dat je een verdraaid goede reden moet hebben om dat te doen. Het zal ook erg moeilijk zijn om het management te overtuigen van de noodzaak om over te stappen”, zegt Van der Leek.

In de komende tijd zal SIG ook zijn licht laten schijnen over COBOL. Kuipers: “Je kunt wel denken dat dat een zeer oude technologie is, maar hij wordt nog steeds gebruikt. Hier hebben we trouwens niet alleen met technische risico’s te maken, maar ook met het fenomeen dat de mensen die de technologie beheersen steeds schaarser worden.”

Organisaties die een ontwikkelingsproject willen beginnen, handelen soms doldriest en ook dat is weer een risico. “We zien wel dat een bedrijf de meest innovatieve oplossing wil hebben die er op de markt te krijgen is. Op zich mooi natuurlijk, maar als je de eerste bent houdt dat toch een risico in. Je kunt nergens op terugvallen omdat de techniek nog nergens anders is gebruikt. Voor kleine projecten is dat misschien niet zo erg, maar bij megaprojecten is het toch oppassen geblazen”, stelt Kuipers.