Scholing is even overbodige luxe in ICT

Een veelgehoorde verklaring luidt dat ICT-ondernemingen, en dan vooral de ICT-dienstverleners, zich gedwongen zien de kosten te beheersen. Als gevolg daarvan staan ook de opleidingsbudgetten voor de IT-professionals onder zware druk. Ondernemingen hebben geen geld voor zogeheten anti-cyclisch opleidingenbeleid voor hun medewerkers of stellen andere prioriteiten. Geen dure cursussen buiten de deur meer en het bijwonen van een leerzaam congres moet soms uit eigen zak worden betaald. Maar het is meer dan een geldkwestie alleen. Zijn ICT’ers, met hun voorkeur voor het ‘on the fly’ onder de knie krijgen van nieuwe technologie, hun motivatie kwijt? Weten de autodidactische professionals niet meer in welke richting hun kennis moet worden uitgebreid? Kiest men massaal voor de zekerheid van het inkomen en is ontwikkeling minder belangrijk? Eén ding is duidelijk: e-learning maakt op dit moment de belofte voor professionele opleidingen niet waar. Het overgrote deel van de Nederlandse ICT-ondernemingen is op één of andere manier met e-learning aan de slag gegaan om medewerkers te scholen. Er is fors geïnvesteerd in infrastructuur en, zij het minder, in lesmateriaal. Niet tevreden Jean-Jacques Lasseur, accountmanager van Smartforce, leverancier van elektronische leeromgevingen en content, claimt dat zo’n 90 procent van de Nederlandse ICT-dienstverleners in meer of mindere mate producten en diensten van Smartforce afneemt. Lasseur is echter niet tevreden over de manier waarop zijn klanten gebruikmaken van de mogelijkheden van e-learning. “In Nederland slaat e-learning nog niet echt aan omdat men er niet voor openstaat. Zelfs onze klanten in de ICT-sector beseffen niet half wat ze in huis hebben gehaald en wat ze ermee kunnen doen. De ‘virtual classroom’-standaardoptie is op dit moment nog veel te hoog gegrepen voor onze Nederlandse klanten. En dat is toch vreemd als je bedenkt hoeveel mensen er op de bank zitten.” Twee jaar geleden hadden de professionals van de Utrechtse ICT-dienstverlener Ordina geen tijd om adem te halen, zegt personeelsdirecteur Diederik Taselaar. “De klant ging altijd voor. Het was op een gegeven moment niet meer acceptabel dat je als professional naast je veertig uur per week ook nog drie avonden studeerde. Nu is er meer tijd en die moeten we benutten voor verdieping. Dankzij de technologie kan het ook nog effectiever.” Maar Taselaar heeft sinds het inzakken van de markt geen spectaculaire stijging in de belangstelling voor de binnen de onderneming aangeboden e-learning-programma’s waargenomen. Taselaar: “Daarvoor is het nog te vroeg. We hebben het systeem pas in de loop van dit jaar ingevoerd. In het gebruik van de kennisgroepen op ons intranet zie ik wèl een duidelijke toename in de activiteit. De behoefte om kennis te delen groeit kennelijk wel.” ICT-dienstverlener Cap Gemini Ernst & Young (CGE&Y) gaat gewoon door met opleidingen voor medewerkers in het kader van het persoonlijk ontwikkel plan (POP), zegt Keaso de Jager, verantwoordelijk voor de ‘Academy’ binnen de onderneming. “Daarnaast zijn we bezig met een intern experiment genaamd I-Day, voor wie op korte termijn op een specifiek punt zijn kennis wil bijspijkeren. In het opleidingscentrum behandelen coaches uiteenlopende onderwerpen, die een dag tevoren op het intranet worden aangekondigd. Een ICT’er besluit dus vandaag dat hij morgen meedoet aan bijvoorbeeld een opfriscursus Visual Basic. De belangstellenden bepalen aan het begin van de dag met elkaar en met de coach hoe het programma er inhoudelijk uit zal zien.” I-day is speciaal bedoeld voor medewerkers die zich op een zeer dynamische markt bewegen, steeds kortere en specialistischer opdrachten uitvoeren en vaker tussen opdrachten in op de bank zitten. Volgens De Jager zijn de reacties positief, maar is de animo van de ICT-professionals bescheiden. “Het loopt niet storm.” Geen correlatie Hoewel het voor de hand zou liggen, is er volgens De Jager geen correlatie tussen de belangstelling voor I-Day en het aantal mensen dat bij CGE&Y op de bank zit. De verklaring voor de malaise in de professionele ICT-opleidingenmarkt, ligt volgens De Jager in het feit dat bedrijven niet bereid zijn anti-cyclisch te handelen. “Daarnaast hebben veel ondernemingen te lang vastgehouden aan traditionele opleidingsvormen. Nu heeft de ICT-sector te veel tijd nodig, meer dan verstandig is, om met e-learning aan de slag te gaan.” Ed Botterweg, bestuurslid van de Vereniging van Opleidingsinstituten voor Informatica (VOI) en voormalig baas van Utrechtse ICT- opleider Computrain, ziet een heel andere verklaring. Volgens Botterweg zijn er maar heel weinig ICT-professionals structureel met hun eigen training bezig. “Het is allemaal zo ad hoc als de pest geweest wat er aan professionele ICT-trainingen plaatsvond. Elke cursus werd van bovenaf opgelegd. Zo van: ‘Er wordt Oracle gevraagd maar de mensen met Oracle zijn op? Dan maken we Oracle-mensen!’ De opleidingen en trainingen werden allemaal door de technologie gestuurd, volledig gericht op wat de klant vroeg. De klant wil nu niks meer en dus wordt er ook niet opgeleid.” Ook volgens Louis Spaninks, directeur van de VOI, is nu de markt aan zet. “Lange tijd zijn de ICT-dienstverleners in staat geweest de markt naar hun hand te zetten. Die tijd is voorlopig voorbij. Anti-cyclisch opleiden klinkt wel leuk, maar niemand weet waar het heen gaat. En dus weet ook niemand welke scholing nu relevant is als straks de markt weer aantrekt. Opleidingen zijn nu pure kosten en daar wordt dus op bezuinigd.” Bij ICT-dienstverlener Syntegra heeft het volume aan trainingen van ICT-professionals na de dip het niveau van daarvoor bij lange na nog niet bereikt. Na het inzakken van de markt heeft Syntegra ‘enkele maanden pas op de plaats gemaakt’, zegt productmanager Jeroen Spierings, die zich veel met e-learning bezighoudt. “Daarna hebben we ons op de toekomst gericht en de strategie opnieuw geformuleerd. Daar kwam onder andere uit dat we ons als systeemintegrator sterk op.Net van Microsoft gaan richten. Medewerkers op de bank volgen, deels vrijwillig deels verplicht, de speciaal opgerichte.Net-Academy-opleidingen. Nu is de eerste lichting van tien tot vijftien mensen aan de slag.” Knellende juk De klant heeft zich ontdaan van het knellende juk van zijn ICT-dienstverlener(s). De ICT-behoeften van organisaties zijn momenteel bescheiden. Daar komt bij dat klanten zich op dit vlak momenteel weinig meer door hun dienstverleners laten aanpraten. De dienstverleners hebben de broekriem aangetrokken en wachten op betere tijden. Marktonderzoeker OTR bracht recent een rapport uit over de ‘Information Technology Skills’ die de komende vijf jaar nodig zullen zijn. De onderzoekers komen tot de conclusie dat er de komende tijd weer een grote krapte aan IT-professionals zal bestaan in alle sectoren van de industrie. Netwerken, webtechnologie en kennis van beveiliging zijn volgens OTR cruciale kennisgebieden voor de komende jaren. Als OTR gelijk heeft is anticyclisch opleiden niet zo moeilijk als het lijkt en zeker niet overbodig.