Royal Joh. Enschedé als NFT-pionier

Hoewel NFT dus eigenlijk slaat op het eigendomsbewijs (de ‘token’ of de koppeling tussen het bestand en de blockchain), wordt de term NFT inmiddels vooral geassocieerd met de bestanden zelf. Die bestanden kunnen in principe van alles zijn: foto’s, films, muziek, documenten of bijvoorbeeld eigendomsbewijzen van “echte” voorwerpen.

Kunst?

Fabian Vogelsteller, een van de bedenkers van Ethereum, vertelde ons tijdens The Next Web conferentie deze zomer dat de komende jaren ‘verkennende jaren’ zullen zijn, waarin geëxperimenteerd wordt met de mogelijkheden en beperkingen van blockchain-toepassingen zoals NFT’s. Turbulente tijden, vergelijkbaar met de eerste jaren van het internet, toen “e-commerce” nog in de kinderschoenen stond en ieder bedrijf een website moest hebben, terwijl niemand goed wist wat je daar dan vervolgens mee kon doen.

Op dit moment zijn de bekendste voorbeelden van NFT’s zijn te vinden in de “kunst”. Vooral de apen van Bored Ape Yacht Club (BAYC) lijken tot de verbeelding te spreken. BAYC heeft inmiddels vele duizenden unieke varianten op een plaatje van een verveelde aap, die grif van de hand gaan voor Ethereum, een van de meest gebruikte valuta voor de handel in NFT’s.

Ouder, maar iets minder bekend, zijn de 8-bit CryptoPunk plaatjes. Ook daar zijn inmiddels 10.000 varianten van. Een collectie van CryptoPunk ‘kunstwerkjes’ werd volgens Startup Stash verkocht voor een recordprijs van 124,457 ETH (zo’n 532 miljoen US dollar). Ter indicatie: op dat moment waren 5.238 kopers verantwoordelijk voor de hele handel in CryptoPunks, met een totale waarde van 2.084.406.290 dollar. Geen wonder dat steeds meer bedrijven zich afvragen hoe ze deze soms moeilijk te bevatten handel toch iets serieuzer kunnen nemen.

Cryptostamps

Nederland kent een eigen opvallend NFT-initiatief, uit een hoek waar je het wellicht niet direct zou verwachten. Royal Joh. Enschedé, al 320 jaar bekend als drukker van bankbiljetten, paspoorten en postzegels, presenteerde begin september een initiatief om zegels als NFT’s uit te brengen. De wereld van postzegels en paspoorten is nu eenmaal niet de meest dynamische, zegt Gelmer Leibbrand, CEO: “Maar het voorkomen van namaak is wél ons ding, dus we wilden heel graag zien of er via deze route en nieuwe, moderne twist aan konden geven.”

Voor iedereen die nog een oude postzegelverzameling op zolder heeft liggen, is het ontnuchterende nieuws dat oude postzegels tegenwoordig weinig meer opbrengen. Maar met NFT-zegels zou dat zomaar kunnen veranderen. Sowieso verandert de wereld van de postzegels snel, vertelt Leibbrand: vroeger was iedere zegel uit een serie exact gelijk – maar de nieuwe zegels die zijn bedrijf voor Duitsland maakt bijvoorbeeld, hebben elk een unieke QR-code. “Dat geeft heel nieuwe mogelijkheden voor bijvoorbeeld het traceren van poststukken, maar dus ook voor verzamelaars.”

Digitaal vs. echt

Voor verzamelaars hebben NFT’s grote waarde, omdat de blockchain waaraan het is gekoppeld authenticiteit garandeert. Een nieuwe trend is dan ook om postzegels, maar ook andere ‘collectables’ uit de bekende fysieke wereld, zoals concertkaartjes en bankbiljetten, uit te brengen als NFT. “We hebben samen met de UN al een reeks ‘cryptostamps’ uitgebracht,” vertelt Leibbrand. “Bij elke zetel zit een QR-code om hem te kunnen claimen, en een unieke private-key onder een kraslaag om je de digitale versie van die zegel te kunnen toe-eigenen op de blockchain.”

Leibbrand ziet hoe voor verzamelaars een hele nieuwe wereld begint te ontstaan. “Bij de introductie van een Nederlandse zegel onlangs in de Rai stonden 60, 70 jonge mensen klaar om zo’n nieuwe zegel te kopen, en maar één klassieke verzamelaar.” De sleutel tot succes lijkt vooral te liggen in praktisch nut. Op dit moment wordt wereldwijd druk gezocht naar toepassingen van NFT die blijvende meerwaarde kunnen hebben.

Complexe wereld

Dat soort initiatieven klinken leuk, maar zijn op dit moment nog lang niet eenvoudig te realiseren, weet Leibbrand. Bij de lancering van de postzegel NFT’s kwam wel iets meer kijken dan alleen de lancering van een speciale set beveiligd drukwerk. “Toen we met de UN onze eerste cryptozegels uitbrachten, viel ons op dat daar nog best wat haken en ogen aan zitten. Je moet zo’n cryptozegel eerst toevoegen aan je digitale ‘wallet’. Die heeft niet iedereen, dus die moet je eerst kopen. Dan moet je hem nog claimen, en dat is een transactie, want de UN is de oorspronkelijke eigenaar. Daar heb je Ethereum voor nodig, dus ook dat moet je eerst kopen, en vervolgens kan zo’n transactie, afhankelijk van de drukte, ook nog eens behoorlijk in de papieren lopen. Zo’n zegel kost een tientje, maar voor de transactie ben je alles bij elkaar zo 27 euro kwijt.”

Het verzamelen van NFT’s heeft duidelijk aantrekkingskracht, maar is vaak nog veel te complex, meent Leibbrand. “Als je een unieke nieuwe markt wilt aanboren, moet je de barrière wel zo laag mogelijk houden.” Royal Joh. Enschedé zocht daarom naar een nieuw platform dat veilig is op een gebruiksvriendelijke manier, maar liefst ook sneller én milieuvriendelijker dan de bestaande oplossingen. Dankzij een samenwerking met ProxID en Digital Trust Solutions uit Naarden en de Zwitserse stichting Concordium, werd specifiek voor dit soort verzameltoepassingen een Proof-of-Stake blockchain opgezet die aan alle genoemde eisen voldoet, en de prijs van een transactie ook nog eens terugbrengt van 27 euro naar één cent.

Pioniers

Dankzij de initiatieven van dit soort pioniers zal de complexiteit van blockchain-toepassingen zoals NFT gaandeweg vanzelf verdwijnen, verwacht Vogelsteller, die zelf vooral druk is met Lukso, een nieuwe blockchain-variant gericht op de interactie tussen merken, fabrikanten en eindgebruikers. Wat vooral spannend wordt is te zien welke standaarden komen bovendrijven. Eén ding is zeker: wat we nu zien, is slechts een vingeroefening voor wat Web3 straks voor ons in petto heeft.

Dat enkele grote spelers het hele Web3 naar zich toe zullen trekken, ziet Vogelsteller in elk geval niet gebeuren. De uitdaging ligt wat hem betreft veel meer in hoe alle levensvatbare initiatieven op een gebruiksvriendelijke en effectieve manier met elkaar gaan samenspelen. Het succes ligt bij diegenen die de mogelijkheden van Web3 tijdig weten te doorzien, en in staat zijn die te vertalen naar werkelijke toegevoegde waarde voor eindgebruikers.