Pechtold laat de Andere Overheid stuurloos
Dan gaat het om het Programma Elektronische Overheid, dat de kwaliteit van de dienstverlening moet verhogen, het programma Administratieve Lastenverlichting Burgers, dat de bureaucratie en regelzucht moet aanpakken, en de Hervorming van de rijksdienst, dat de slagkracht van het Rijk moet vergroten. In zijn aanbiedingsbrief benadrukt de minister dat het ook gaat om een overheid ‘die haar eigen organisatie goed op orde heeft en resultaatgericht samenwerkt’. Dat is mooi, maar wie vervolgens in de voortgangsrapportage op zoek gaat naar hoe die organisatie en samenwerking dan in de praktijk vorm krijgen komt bedrogen uit. In plaats daarvan is er een uitvoerige opsomming van de lopende zaken, zonder ook maar ergens een prioriteit of een uitleg over de manier waarop de verantwoordelijke minister het doorvoeren van het programma denkt te gaan regisseren. Dat daaraan een grote behoefte is werd vorige week nog eens duidelijk uit onderzoeken van Het Expertise Centrum en Capgemini, waaruit blijkt dat lokale overheden zich steeds meer bedolven voelen onder de ICT-ontwikkelingen die het Rijk over ze uitstort zonder duidelijke regie of samenhangende communicatie. De voortgangsrapportage zoals die er nu ligt oogt meer als een reclamefolder voor PAO. De auditdienst van het ministerie van BVK heeft er wel naar gekeken, maar stelt vast dat Pechtold voor details afhankelijk is van gegevens die door andere vakministeries moeten worden aangeleverd en die rapporteren zelfstandig over hun projecten aan de Tweede Kamer. Daar waar het gaat om Pechtolds eigen programma Elektronische Overheid stelt de auditdienst vast dat in de rapportage ‘niet alle informatie - specifiek op het gebied van voortgang en financiën - is opgenomen’. Dat kan volgens de controleurs ook niet ‘omdat voor het programma een sturingsmodel wordt gehanteerd dat zich kenmerkt door het respecteren van de eigen verantwoordelijkheid van de betrokken partners en door beperkte centrale sturing met middelen’. Dat is Haags voor: de minister gaat er eigenlijk niet over en als er wat mis gaat ligt het aan iedereen. De minister in een reactie daarop: "In ieder geval contateer ik dat het huidige sturingsmodel aansluit op de bestuurlijke realiteit en dat er ook in dit model resultaat wordt geboekt." Op het onderdeel Hervorming van de rijksdienst is Pechtold inmiddels in zwaar weer terecht gekomen. De Algemene Rekenkamer gaat op verzoek van de Tweede Kamer uitzoeken waarom de minister alle waarschuwingen - ook van diezelfde Rekenkamer - rondom het project P-Direkt in de wind heeft geslagen, met als resultaat een schadepost van veertig miljoen euro. Falend projectmanagement werd wel erg lang op zijn beloop gelaten. Publicaties daarover werden genegeerd, kamervragen werden geruime tijd niet beantwoord. In september meldde de minister zelfs nog dat het allemaal goed zou komen en daarna viel het doek en rolde de kop van de betrokken projectleider. Inmiddels is Pechtold afhankelijk geworden van minister Zalm en zijn staatssecretaris Wijn, die hem met behulp van de Belastingdienst uit zijn netelige situatie kunnen halen. Ook hier is geen sprake meer van regie, maar van pompen of verzuipen. Voorlopig laten Zalm en Wijn Pechtold spartelen. Ze geven B/CICT niet het groene licht om aan de slag te gaan met de salarisverwerking voor meer departementen dan ze nu al doen. De rijksoverheid slaagt er maar niet in om zichzelf als een echt concern te organiseren. Het harmoniseren van interne regelgeving en het standaardiseren van processen verzandt in eindeloos duw- en trekwerk op de diverse departementen. Het lijkt Pechtold niet gegeven daar een eind aan te maken. De projectorganisatie van P-Direkt is heel wat keren door de vertegenwoordigers van de departementen (pSG’s) geconfronteerd met steeds weer nieuwe wensen en uitzonderingen op de oorspronkelijk met IBM en LogicaCMG afgesproken functionaliteit voor het nieuwe salarissysteem en personeelssysteem, zodat voortdurend onduidelijk bleef wat er nou eigenlijk gebouwd moest worden. Bij P-Direkt zijn ze dan ook zelfs niet toegekomen aan zelfs maar een begin van technische uitvoering. De overheid mag zich eigenaar noemen van in dat kader alvast aangeschafte licenties, zodat - zo zegt de minister - er toch nog wel iets tastbaars overblijft van het afkoopbedrag dat aan IBM en LogicaCMG is betaald. Dat is een wel erg merkwaardige wijze van ICT-inkoop. Bas Linders is hoofdredacteur van Automatisering Gids en van het kwartaalblad Digitaal Bestuur.Bijdragen in de rubriek Opinie staan los van de redactionele opvattingen van AG. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen te redigeren en in te korten. Bijdragen voor de rubriek kunnen worden gestuurd aan: ag@sdu.nl onder vermelding van ‘opinie’.___