De rechtszaak tussen Oracle en Google loopt alweer een tijdje. Oracle spande de rechtszaak aan in augustus 2010, enkele maanden nadat het Sun Microsystems had overgenomen. Java is oorspronkelijk ontwikkeld door Sun. Sun had al wel met Google gesproken over een partnerschap en gebruik van Java-technologieën door Google ten behoeve van Android. Maar bij gebrek aan urgentie waren die nooit tot afronding gekomen.

API’s auteursrechtelijk beschermd

In eerste instantie had Oracle geen succes met zijn aanklacht. Bij het deel van de aanklacht dat betrekking had op de inbreuk op patenten werd Oracle in het ongelijk gesteld. De rechter wees uiteindelijk ook het deel van de aanklacht van de hand dat betrekking had op auteursrecht. Meer specifiek wees de rechter af dat Oracle auteursrecht toekwam op de structuur, volgorde en organisatie van 37 application programming interfaces (API’s). Zo lang de code maar anders is, staat het iedereen vrij code te schrijven die een methode of functie uitvoert die in een Java-API is toegepast, oordeelde de rechtbank, ook als de header en andere identificerende componenten van zo’n API wel met het oorspronkelijke voorbeeld overeenkomen. Dat oordeel werd mede beïnvloed door een door politieke en maatschappelijke discussies gevoede terughoudendheid om via het auteursrecht monopolies te laten ontstaan waar de ­auteursrechthebbende dat alleenrecht niet via een patent kan afdwingen, schreef het gerechtshof daar nog bij.

Een beroep van Google op het Amerikaanse hooggerechtshof bleef vruchteloos

Dat oordeel wist Oracle in hoger beroep ongedaan te maken. Het Federal Circuit Court of Appeals vonniste in mei 2014 dat structuur, volgorde en organisatie van een application programming interface wel degelijk in aanmerking komen voor auteursrechtelijke bescherming. Een beroep van Google op het Amerikaanse hooggerechtshof bleef vruchteloos. Dat weigerde de zaak te horen. Het gevolg daarvan was dat de rechtszaak opnieuw gevoerd moet worden, maar deze keer met als uitgangspunt dat op API’s auteursrecht berust.

Oracle ruikt nu zijn kans. Het eist van Google in deze ronde een schadevergoeding van 9,3 miljard dollar. Dat is nog geen gelopen race, want met de constatering dat API’s auteursrechtelijk beschermd zijn, is nog niet gezegd dat Google Oracles auteursrecht heeft geschonden. Om te beginnen moet Oracle de jury er nu van overtuigen dat dat inderdaad het geval is; in de eerste ronde staakten de stemmen van de jury op dit punt. Maar dat werd onbelangrijk toen de rechter het auteursrecht niet van toepassing verklaarde.

Inbreuk auteursrecht betwist

Zonder overeenstemming binnen de jury is een veroordeling wegens schending van het auteursrecht niet mogelijk. Dat dwong experts van Oracle en Google tot een poging om een jury van leken uit te leggen waar het hier om gaat. Het beste lukte dat nog Mark Reinhold, Oracles hoofdarchitect voor Java SE. Hij vergeleek wat Google deed met het kopiëren van de titel, de hoofdstuk­titels en de topische zin aan het begin van alinea die samenvat wat de alinea behelst. Reinhold noemde daarbij wat tendentieus een Harry Potter-boek als voorbeeld. Een handleiding was wellicht een eerlijker vergelijking geweest; maar de advocaten van Google lieten tijdens het proces na dit punt te maken.

Fair use

Ook als de jury inbreuk op het auteursrecht bewezen acht, is veroordeling nog geen feit. Auteursrecht mag in de VS namelijk zogeheten ‘fair use’ niet in de weg staan. Fair use lijkt tot op zekere hoogte op het citaatrecht dat we in Nederland kennen, maar kan in voorkomende gevallen een veel bredere werking krijgen. Google verdedigt zich nu mede met een beroep op dat beginsel. Maar fair use is een lastig en niet heel scherp omschreven begrip.

Veel software-ontwikkelaars maken zich inmiddels grote zorgen. Dat API’s auteursrechtelijk beschermd verklaard werden, kwam in 2014 al als een grote slag. Velen vrezen dat Oracle na succes tegen Google anderen die in hun programma’s Java-API’s aanroepen, tot betalen gaat dwingen. En ook andere software­leveranciers zouden auteursrecht op hun API’s te gelde kunnen gaan maken, als fair use geen reddingsboei blijkt te zijn.

Het is nog niet duidelijk wanneer een uitspraak in deze ronde van de zaak Oracle - Google te verwachten is. En natuurlijk kan de verliezer daarna ook nog weer in beroep gaan.

Dit artikel verscheen eerder in AutomatiseringGids op 26 mei 2016