‘Ons werk is stuk, en niet zo’n beetje ook’

Dat verlies uit zich vooral in werkstress, burn-outs, een verminderd werkplezier en -geluk, en uiteindelijk een daling in de slagkracht en innovatie. “Een kwart van de werknemers bij de meeste grote organisaties zijn niet engaged met het werk. Ze hebben niet het gevoel dat wat zij doen bijdraagt aan het grotere geheel. En zelfs als het wel bijdraagt, dan zien ze het niet. Dat is killing voor de motivatie van mensen.”

Tijdens corona is het probleem bovendien alleen maar groter geworden, meent Aslander. “We hebben nu extra last van micromanagers die ons de hele dag aan het beeldscherm gekluisterd proberen te houden, als een soort controlereflex. Maar we weten uit de wetenschap allang dat mensen maar drie uur per dag gefocust kunnen werken. We zijn dus enerzijds de breinen van onze waardevolle werkers aan het overbelasten, terwijl we tegelijkertijd de kwaliteit van het kenniswerk vernietigen en de sfeer op de werkvloer verpesten door een eindeloze stroom berichten.”

Wat doet alt+tab?

Uiteindelijk komt alles er op neer dat veel mensen niet ‘digitaal fit’ zijn en daar ook niet aan werken. Aslander hoopt daar verandering in te brengen met zijn framework en methode. “We moeten ons allereerst realiseren dat we niet zo goed weten wat kenniswerk nu eigenlijk is. Daar hebben we nooit een visie op geformuleerd, het is er gewoon bijgekomen. De helft van de mensen die een computer gebruiken weet nu niet wat alt+tab doet. Dat gegeven zorgt er wat mij betreft voor dat ieder gesprek over digitale transformatie zinloos is, totdat we dit probleem aanpakken.”

De eerste van de vijf pijlers in het framework van Aslander draait dan ook om digitaal bewustzijn. “Als je niet weet waar de netwerksamenleving over gaat of niet weet wat een hashtag is, dan heeft het weinig zin.” Hoeveel kennis er precies nodig is, verschilt echter per functiegebied en de rol van de werknemer. En dat geldt ook voor de andere pijlers: afhankelijk van het werk wat iemand doet, is van de ene pijler meer kennis nodig dan van de ander.

Hygiëne en vaardigheden

De tweede stap is vervolgens digitale hygiëne, waarin werknemers afspraken maken over het digitale gereedschap dat gebruikt wordt, wanneer dat gereedschap gebruikt wordt en op welke manier dat dan is. Dat gebeurt op teamniveau en op basis van unanimiteit, benadrukt Aslander. “Dat betekent dat ook de zwakste broeder mee moet kunnen.”

Aslander raadt aan om een digitaal werkmanifest op te stellen en maandelijks te kijken of deze nog bij de werksituatie past. Op die manier ontstaat ook tijd en ruimte om betere of nieuwe tools te introduceren op teamniveau. “Dat kan niet van bovenaf, want marketing heeft bijvoorbeeld andere tools nodig dan management.”

In pijler drie wordt aandacht besteed aan de digitale vaardigheden zelf, dus bijvoorbeeld wat alt+tab doet. “90% van de computergebruikers werkt niet aan zijn digitale vaardigheden. Dan gebruik je een computer als een typmachine. Ik denk dat de gemiddelde scherm- en kenniswerker 100 tot 200 uur per jaar kan besparen door aandacht te geven aan die digitale vaardigheden.”

Technologie voor je laten werken

Met de vierde en vijfde pijler kunnen werknemers technologie écht voor hen gaan laten werken. Bijvoorbeeld via persoonlijk kennismanagement (PKM), de vierde pijler. “Dit is echt de heilige graal. Je kunt de meest geweldige leiderschapscursussen hebben gedaan, maar als je 260 uur naar die informatie moet zoeken en 160 uur compenseert voor wat je vergeten bent, dan gaat het fout. Dat is die I in IT die we vergeten zijn”, verklaart Aslander.

Om de informatie wel goed te beheren, moet dat vooral decentraal en op persoonsniveau gedaan worden, meent Aslander. “Het heeft geen zin als jij dertig mooie boeken gelezen hebt, maar ze niet binnen een seconde kunt delen met een collega. Wil je je ontwikkelen en van nut zijn van anderen, dan moet je zorgen dat het kennismanagement van individuele werknemers op orde is.”

De laatste pijler draait om technologie inzetten voor de eigen ontwikkeling en groei. “Als jij je wil ontwikkelen, dan wil je ergens naartoe waar je nu nog niet bent. Daar kun je technologie voor inzetten. Je kunt een stappenteller gebruiken, een bulletjournal schrijven, noem het maar op. Dus als je duurzaam inzetbaar wil zijn en een levenslang wil leren, dan horen deze pijlers daar allemaal bij.”