Offshoring is omkeerbaar!
Zij hadden er belang bij dat alles bleef bij het oude, immers wat is zo risicoloos als bodyshopping. Daardoor bleef automatiseren handjeswerk. Toen bleek ineens dat de handjes in India veel goedkoper waren dan in de westerse wereld. En dat was het begin van de offshoring van applicatieontwikkeling. Maar laten we eerlijk zijn. Wat levert constante kwaliteit? Wat werkt desnoods dag en nacht? Wat klaagt niet, wat heeft geen vakbond? De computer, natuurlijk! Dus in plaats van offshoring zou het werk gedelegeerd moeten worden naar de computer zelf. Maar daarvoor moet zwaar worden geïnvesteerd. En ik ben bang dat de westerse wereld dat nog steeds niet wil betalen. Waarschijnlijk zal een slimme Indiër de automatisering van de automatisering realiseren door gebruik te maken van de nu-nog-goedkope handjes in zijn land.
In de Automatisering Gids van 31 augustus klaagden informaticabureaus dat de overheid te terughoudend is bij offshoring. Maar is dat niet een beetje kinderachtig? Moet de overheid meewerken aan het oplossen van een situatie die diezelfde informaticabureaus hebben laten ontstaan, om hen zodoende weer risicoloos enorme hoeveelheden geld te kunnen laten verdienen? Het zou volwassener zijn als die informaticabureaus met een plan komen om de automatisering van de automatisering in Nederland daadwerkelijk op gang te krijgen, een plan waarin zij zelf fors willen investeren. Wellicht dat ICT~Office dat kan coördineren, zodat zij eens kan laten zien dat zij niet alleen wil meepraten met de overheid over IT-zaken, maar ook daadwerkelijk wil meewerken.
Een ander verwijt van informaticabureaus richting de overheid is haar sterke neiging om vooral wetenschappelijke projecten te stimuleren. Toegegeven, Nederland heeft een uitmuntende reputatie op het gebied van theoretische informatica. Maar ja, investeren daarin past nauwelijks bij de wens van Jan Peter Balkenende om de VOC-mentaliteit terug te brengen. Verborgen (handels)agenda van de VOC: niet voor de eer, maar voor de centen. Met theoretische informatica is bijzonder weinig te verdienen. Automatisering van de automatisering daarentegen is een potentiële goudmijn en zou een waardige uitdaging zijn voor het innovatieplatform van Jan Peter Balkenende.
Kortom: Offshoring van applicatieontwikkeling is omkeerbaar, als de IT-industrie dat werkelijk wil. Het is wezenlijk anders dan het offshoren van de speelgoedindustrie, de scheepsbouw of de textielindustrie. Die zijn echt onomkeerbaar.
Vreemd is ook dat deze wereld steeds meer software nodig schijnt te hebben. Straks zit de ene helft van de wereld software te krassen voor de andere helft. Wederom een signaal van te lage professionaliteit. Zoals Edsger Wiebe Dijkstra, Neêrlands grootste IT-goeroe, stelde: het is niet de kunst om meer software te schrijven, maar om slimmer te programmeren. Er wordt niet voldoende gedacht in modules, objecten, componenten of services zoals dat tegenwoordig heet. Er wordt uit de losse pols maar wat aangekrast. Het wiel wordt tienduizenden keren opnieuw ontwikkeld. Technisch ontwerp lijkt een discipline uit een grijs verleden, waaraan de tegenwoordige IT-yuppen zich niet meer willen bezondigen.
Er zijn natuurlijk nog andere soorten van IT-gerelateerde offshoring, zoals helpdesk, callcenter, remote management van infrastructuren, business process outsourcing, knowledge process outsourcing. Deze vergen veel meer handmatig werk, en zijn daarom goedkoper in lagelonenlanden. Maar met een beetje slimme investering is die menselijke component fors omlaag te brengen. Per slot van rekening heeft dit soort mensenwerk een zeer hoog mechanisch gehalte, oftewel het is automatiseerbaar. Dus zelfs deze vormen van offshoring zijn terug te draaien.
Tot slot vraag ik graag uw aandacht voor Het OutsourcingCongres (www.hetoutsourcingcongres.nl). Eindelijk een congres vóór uitbesteders dóór uitbesteders, met een forumdiscussie over economische noodzaak versus sociale wenselijkheid van offshoring.
Prof. dr. Daan Rijsenbrij is bijzonder hoogleraar Digitale Architectuur aan de Radboud Universiteit en voorzitter van het Platform Outsourcing Nederland.