Management

Nieuw IT-debacle ondermijnt invoering Omgevingswet
Zonder vlekkeloos werkende IT geen Omgevingswet.
Zonder vlekkeloos werkende IT geen Omgevingswet.
De IT die er voor moet zorgen dat de Omgevingswet in werking treedt, voldoet nog altijd niet. Daardoor komt de invoering van de wet, die gepland staat voor januari 2022, in gevaar. De invoering is al verschillende keren uitgesteld. Gemeenten verwachten veel meer geld kwijt te zijn dan aanvankelijk geraamd.
Het blijkt dat kritieke onderdelen van het systeem nog niet af zijn of onvoldoende getest. Testgebruikers van het systeem bij gemeenten vinden de werking veel te ingewikkeld. Dat zijn conclusies uit twee nog vertrouwelijke rapporten waarover Trouw schrijft.
De Omgevingswet moet het mogelijk maken voor burgers en bedrijven om veel eenvoudiger vergunningen aan te vragen voor bijvoorbeeld het plaatsen van een dakkapel of aanbouw of het organiseren van een evenement. Nu vallen die vergunningen nog onder verschillende wetten en regels die de procedures lastig maken. In de Omgevingswet moeten die wetten en regels samen komen.
Voor een goede uitvoering van de wet is het echter noodzakelijk dat de computersystemen van een groot aantal instanties aan elkaar gekoppeld worden. Denk aan kadaster, gemeente, provincie en waterschappen. Dat project blijkt een harde dobber. In 2017 sprak het Bureau ICT Toetsing BIT al zorgelijk over de opzet. Nu oordeelt het BIT dat het systeem nog steeds te complex is.
Kosten lopen verder op
In een KPMG-rapport waarvan een conceptversie bij het ministerie bekend is, spreken gemeenten hun zorgen uit over de kosten van het project. Die worden geschat op 1,5 tot 1,8 miljard euro voor een periode tot 2029. De gemeenten moeten 1,2 tot 1,5 miljard van dat bedrage betalen, maar vrezen nog veel meer kwijt te zijn, onder meer aan personeel, voorlichting en extra ICT-kosten. De nieuwe Omgevingswet gaat hen echter geen extra inkomsten opleveren.
De rapporten worden op 25 november besproken in de Tweede Kamer.
Wat te denken van een degelijke analyse van bestaande systemen vooraf, inclusief hoe de diverse gebruikers met hun systemen omgaan en toegangsalgoritmes van de database en programmatuur eromheen. Dan gaan kijken hoe hierop kan worden 'ingeprikt' door het nieuwe systeem en aan de hand daarvan te beginnen met ontwerpen en ontwikkelen.
Helaas zie ik maar al te vaak dat men in het kader van een of ander agile project alvast begint met bouwen van het nieuwe systeem aan de hand van opgestelde specificaties en pas achteraf gaat kijken hoe de externe systemen kunnen worden aangepast om aan te sluiten. Dat is een recept voor budgettaire en temporaire ellende.
Bovendien moet ook de overheid zelf in toom worden gehouden. Dit soort projecten wordt vaak aangenomen tegen bodemprijzen (anders maak je geen kans op het winnen van de aanbesteding), gebaseerd op een set requirements die inderhaast zijn opgesteld, om vervolgens doodleuk de scope aan te passen omdat men tot het inzicht komt dat er veel zaken vergeten zijn in de analysefase of gebruikers ineens met allerlei aanvullende eisen komen.
Grote marktpartijen weten dit, schrijven laag in en vragen vervolgens de hoofdprijs voor meerwerk. Geen wonder dat budget- en tijdsoverschrijdingen bij overheids-ICT aan de orde van de dag zijn.
Grondige en intensieve analyse dient altijd een grondslag te zijn voor een degelijk ICT-project, pas dan mag een begin worden gemaakt met het ontwerp. Wijzigingen achteraf moeten alleen waar strict noodzakelijk worden toegevoegd en altijd tot een minimum worden beperkt.
Ik ben benieuwd wie deze klus aan het uitvoeren is. Dit vraagt om standaardisatie er dat is zonder centrale sturing ws. ver te zoeken. Het feit dat veel ICT uitbesteed is aan private partijen helpt dan niet en werkt kostenverhogend.
Het kadaster is sowieso een private club geworden, helpt ook niet.
Ooit zag de overheid z'n ICT als een eigen taak en deed dit zelf, ik meen een voorloper van PinkRoccade?
Gelukkig gaat de VVD voor een sterke overheid die zelf weer dingen ter hand neemt (gaat DOEN), of was dat ook volks geklets van Rutte?
Is er al eens gekeken naar de optie om eerst de databases van kadaster, gemeente, provincie en waterschappen samen in één systeem onder te brengen en daarna de nieuwe functionaliteit van de Omgevingswet eraan toe te voegen?