Minister Hoekstra op matje geroepen om gebruik van visum-algoritme

Hoekstra is door de AP ter verantwoording geroepen naar aanleiding van onderzoek door NRC en journalistieke organisatie Lighthouse Reports naar de problematisch verlopen digitalisering van Schengenvisa, zo zegt een woordvoerder van de AP tegen de krant. Schegenvisa zijn verplicht voor inwoners van buiten de EU die naar Nederland willen komen voor vakantie, zaken of familiebezoek.

Het algoritme in kwestie - 'Informatie Ondersteund Beslissen' - adviseert ambtenaren of ze de aanvraag voor zo'n visum 'kort' of 'intensief' moeten bestuderen. Daarbij wordt onder meer gekeken naar nationaliteit, geslacht, leeftijd van de aanvrager en de plaats van de aanvrager. Aanvragen die 'kort' bestudeerd moeten worden, worden vaker toegekend dan die op de stapel 'intensief'. 

Eerder advies genegeerd

Het algoritme kan echter discriminatie in de hand werken, waarschuwde de functionaris gegevensbescherming Niels Westerlaken van het ministerie van Buitenlandse Zaken in 2022 al. Zo zou het algoritme visumaanvragen van jonge Surinaamse mannen automatisch op de stapel 'intensief beoordelen' leggen. Westerlaken adviseerde dan ook om te stoppen met het gebruik van het algoritme, maar dat advies werd genegeerd. 

De woordvoerder van de AP noemt de kwestie tegenover het NRC zorgelijk. "We hebben destijds meerdere gesprekken met hem gevoerd en vervolgens stukken gevorderd bij Buitenlandse Zaken. Nu hebben we de minister uitgenodigd. Dat is niet vrijblijvend."

Een woordvoerder van Buitenlandse Zaken heeft tegenover de krant bevestigd dat de AP heeft verzocht extra informatie te delen over de "noodzakelijkheid en proportionaliteit van de gegevenswerking" bij visumprocedures. De woordvoerder verwacht overleg "op ambtelijk niveau".